Araştırma ve Raporlar

OBEZİTENİN KARACİĞERE ZARARINI ENGELLEYECEK MÜTHİŞ BULUŞ…

Harvard Üniversitesi bünyesinde genetik ve kompleks hastalıklar üzerine araştırmalar yürüten Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil yönetimindeki Sabri Ülker Metabolik Araştırmalar Merkezi, bilim dünyasında heyecan uyandıran yeni bir çalışmaya daha imza attı. Cell Metabolism Dergisi’nde yayınlanan araştırma sonuçlarına göre “obezitede karaciğer hücreleri arasında anormal olarak yayılan stres sinyallerinin durdurulması organ işlevini koruyor ve hastalıkları engelliyor.”

Sabri Ülker Metabolik Araştırmalar Merkezi ekibinin “obezitede endoplazmik retikulum stresi etkileri ve fonksiyon kaybı” üzerine gerçekleştirdiği araştırma “hücreler arası iletişimin metabolizmanın kontrolü için ne kadar önemli olduğunu” ve “bu iletişim ağındaki bozulmaların düzeltilmesiyle basit fakat etkin yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilebileceğini” ortaya koydu.

HÜCRELER ARASINDAKİ İLETİŞİM ANORMALLEŞİRSE…
Sabri Ülker Metabolik Araştırmalar Merkezi Direktörü Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil bu çalışmayla ulaşılan bilimsel sonucu en basit ifadelerle şöyle özetledi: “Normalde hücreler arasında sağlıklı bir iletişim stres idaresi için büyük önem taşırken, bu iletişimin uygunsuz bir biçimde artışı ve içeriğinin bozulması, stresi idare edilemez hale getirebiliyor.”

HÜCRE İÇİNDEKİ ORGANCIKLARA METABOLİK STRESİN ETKİSİ
Obezitenin “vücutta anormal ve aşırı yağ birikimine” yol açarak metabolik problemler kümesine zemin hazırladığının; hücrelerde stres ve inflamasyon oluşturan yağ birikiminin diyabet ve kardiyovasküler hastalıkların yanı sıra kanser gibi immüno-metabolik bozukluklara sebep olduğunun altını çizen Hotamışlıgil ve ekibi daha önceki çalışmalarında; “hücre içindeki organcıkların (organellerin) fonksiyonlarında metabolik stres altındayken meydana gelen bozulmanın “bu hastalıkların altında yatan önemli mekanizma” olduğunu gözler önüne sermiş ve özellikle endoplazmik retikulum konusuna yoğunlaşmıştı.

ENDOPLAZMİK RETİKULUM ORGANELİNDEKİ BOZULMANIN SONUCU
Endoplazmik retikulum organeli; lipid ve “protein sentezi ve salınımı” gibi hücrelerdeki hayati fonksiyonları icra ediyor. Harvard Üniversitesi bünyesindeki Sabri Ülker Metabolik Araştırmalar Merkezi’nde; bu organelin hücre ve vücut içindeki metabolik işlevi ortaya çıkarıldı. Söz konusu organeldeki stres ve fonksiyon bozukluklarının metabolik ve dejeneratif nörodejeneratif hastalıklarda önemli bir role sahip olduğu görüldü ve “bu bilginin ışığında tedaviye dair yeni imkanların geliştirilebileceği” anlaşıldı.

HÜCREDE OLUŞAN STRESİN DİĞER HÜCRELERE YAYILMASI…
Cell Metabolism Dergisi’ndeki bilimsel makalede; endoplazmik retikulum stresinin (ERS), obezite ile ilişkili insülin direnci ve karaciğer yağlanmasındaki patofizyolojik rolü anlatıldı. “Hücrede oluşan stresin, diğer hücrelere yayılarak tüm organın fonksiyonlarını nasıl bozduğu” ve “bunun altında yatan moleküler mekanizmalar” dile getirildi.

Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil-Harvard Üniversitesi-Sabri Ülker Metabolik Araştırmalar Merkezi Direktörü

ZARARLI İLETİŞİM AĞI, KARACİĞER SAĞLIĞINI BOZUYOR
Hücreler arası haberleşmenin vücudumuzdaki birçok doku ve organda metabolik dengenin (homeostaz) sağlanmasında hem olumlu (iyi komşu) hem de olumsuz (masum izleyici) roller oynayabildiğini belirten Prof. Hotamışlıgil, Amir Tirosh ve arkadaşlarının araştırmasıyla; karaciğer dokusunda gereğinden fazla ve zararlı bir iletişim ağının tüm sistemi zora soktuğu ve organ fonksiyonunu bozduğunu gösterildi. Komşu iki hücre arasındaki geçit bağlantılarının (gap junctions) önem taşıdığına ve obezite sırasında bu bağlantı bölgelerinde kanal görevi üstlenen “konneksin” ailesinden bir proteindeki bozukluğa dikkat çekildi. ER stresi ve obezitenin, “karaciğerin ana parankim hücresi hepatositlerde, konneksin ailesinden Cx43 isimli kanal proteininin ifadesinde ve faaliyetinde” şiddetli bir yükselmeye sebep olduğu; bir hücrede başlayan stresin bu kanal aracılığıyla “uygunsuz bir hız ve şiddetle” komşu hücrelere yayıldığı ve böylelikle fonksiyon bozukluğu belirdiği vurgulandı.

Cx43 KANALI KAPATILINCA STRES YAYILIMI DURDU…
Prof. Dr. Hotamışlıgil ve ekibi bu mekanizmanın vücut genelindeki önemini ortaya koymak için farelerde Cx43 kanalını sadece karaciğerde kapatacak özel bir genetik model geliştirdi. Cx43 kanalı kapalı olduğunda “hücreler arası stres yayılımının durduğu ve şişmanlığa bağlı insülin direnci ile karaciğer yağlanmasının engellendiği” ve ayrıca tüm vücutta şeker metabolizmasının normal kaldığı gösterildi. ”Obezitede normal hücreler arasında bağlantı görevi yapan Cx43 kanalındaki anormal artış; metabolik stres yayılımı aracılığıyla organ fonksiyonunu bozarak metabolik hastalığı tetikliyor, karaciğer yağlanmasına eğilim artıyor ve tüm vücut şeker metabolizması da olumsuz etkileniyor.”