MALATYA KAYISISI “İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TEHDİDİ” ALTINDA…

Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde yürütülen projeye göre olası iklim değişikliğinin etkileri sebebiyle dünyaca meşhur Malatya kayısısında verimlilik yakın ve orta vadede yüzde 40’lara varan oranda azalabilir.

Malatya, taze ve kuru kayısı üretiminde dünyada lideri. Ancak iklim değişiklikleri, sevilen ve çok faydası bulunan meyvenin verimliliğini tehdit ediyor. Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde Tufan Turp ve Dr. Nazan An’ın yaptığı çalışmalarda riskin boyutları gözler önüne serildi.

2021-2050 DÖNEMİ İKLİM SENARYOLARI ÜZERİNE ÇALIŞILIYOR
Tufan Turp, iklimsel parametrelerdeki değişimin kayısı verimliliği üzerindeki etkilerini analiz etmek üzere 2021-2050 dönemi için çeşitli senaryolar üstünde çalıştıklarını belirtti. ‘’İklim değişkenleri ve kayısı verimi arasındaki ilişki çok güçlüdür ve kayısı verimi iklim koşullarından oldukça etkilenmektedir.” diyen Turp, şunları söyledi: “Gelecekte kayısı üretiminin iklim değişikliğine bağlı özellikle ilkbahar geç donlarından ve kış sıcaklık artışlarından önemli derecede etkileneceği beklentisi kayısı üzerine yapılacak çalışmaları ayrıca önemli hale getirmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada hedeflenen iklimsel parametrelerdeki değişimin kayısı verimliliği üzerindeki etkilerini analiz etmektir.”

Tufan Turp-Araştırmacı

EN KALİTELİ KAYISI MALATYA’DA YETİŞİYOR
Uygun toprak ve iklim koşulları dolayısıyla en kaliteli kayısının Malatya’da yetiştiğinin ve dünya geneline satıldığının altını çizen Turp, “2021-2050 döneminde kayısı verimindeki değişimi öngören modelleme sonuçlarının” iklim değişikliğinin özellikle Malatya’daki verimi negatif etkileyeceğini ortaya koyduğunu dile getirdi: “Sonuçların resmi veri kaynaklarındaki ölçüm ve raporlama eksiklikleri ve kullanılan iklim ve ürün modellerinin belirsizlikleri dikkate alınmak koşuluyla bölgede kayısı veriminin yakın ve orta gelecekte yüzde 40’lara varabilecek oranlarda azalacağı öngörülmektedir. Bu bağlamda iklim değişikliğiyle birlikte iyimser senaryoya göre bile sıcaklık değerlerinde beklenen artışın kayısı üretimi açısından da bir tehdit oluşturduğu açıktır.”

YÜKSEK HESAPLAMA KAPASİTESİNE SAHİP BİLGİSAYARLAR KULLANILIYOR
Turp, Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi laboratuvarındaki yüksek hesaplama kapasitesine sahip bilgisayarlar sayesinde “uluslararası literatürde kabul görmüş ve yaygın olan” RegCM isimli bölgesel iklim modellemesini kullandıklarını kaydetti: “Modelleme kapsamında gerçekleştirilen projeksiyon, fosil yakıt kullanımının günümüzdeki gibi yoğun bir şekilde devam ettiği kötümser senaryoyu baz almaktadır. İkinci aşamada, bölgesel iklim modelinden elde edilen iklim parametreleri gözlem verim değerleri ile kombine edilerek istatistiksel bir model oluşturulmuştur.”

NİSPİ NEM VE GÜNEŞLENME SÜRESİ DEĞİŞKENLERİ DE DİKKATE ALINIYOR
Turp, projeye ilişkin şu bilgileri de aktardı: “Bizim çalışmamızda dikkate alınan değişkenleri kullanan başka bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmaya yağış, maksimum sıcaklık, minimum sıcaklık, ortalama sıcaklık gibi temel değişkenlere ilaveten nispi nem ve güneşlenme süresi değişkenleri de ilave edilmiştir. Türkiye’de Malatya dışında kayısı yetişen başka lokasyonlar da bulunmakta. Ayrıca bu çalışmayla aynı anda yürütülen bir başka çalışmada da kayısı ve diğer ticari ürünleri de içine alan ve ürünlerin yetiştiği mevcut lokasyonlarda gelecekte aynı ürünlerin yetişip yetişmeyeceğini ve bu ürünler için Türkiye genelinde alternatif lokasyonların oluşup oluşmayacağını incelemekteyiz.”