PLAKLAR HEP YAŞASIN…

Plak severler, her müziği dinlemezler; sentez müziklerden uzak durur, ruhlarını besleyecek müzikleri seçerler. Plaklar dinleyene, “karşısında şarkıyı söyleyenin kendisi varmış gibi” bir his yaşatır. Plağın yalnızca genel hali bile her şeyden daha iyi ses çıkarıyor. Modern dünyamız her şeyin daha da fazla elde edilmesi üzerine kurulu. Bu nedenle bize zevk verecek seremonilerin birçoğunu artık yaşayamıyoruz. Oysa plak dinlemek size ayinsel bir an yaşatır.

Unutulmayan şarkıları, şarkıcıları ve grupları keşfetmek bazıları için dünyanın en zevkli işi.
Müziği plaktan dinlemeyi veya eski şarkıları sevenler, dinlemek istediği sanatçıların kaset veya CD’sinin üretilmemesinden dolayı ya plak toplamaya ya da evlerindeki plakları ve cihazları değerlendirmeye başladılar.

ISSIZ ADAM’LA İLGİ ÇOĞALDI…
Plak koleksiyonerliği Türkiye’de 90’ların ikinci yarısında başladı. Özellikle 2000’li yıllarda Issız Adam gibi filmlerde ve dizilerde eski şarkıların kullanılmasıyla plak toplayan koleksiyonerlere yenileri eklendi.

MÜZİĞİN RUHU ONARICILIĞINA SIĞINMAK…
“Zihnim bu şehirden, bu devirden çok uzakta,
Tambûri Cemil Bey çalıyor eski plâkta…”

Yahya Kemal Beyatlı, Kar Musikileri isimli şiirinde böyle diyor. Çoğu kez hayatın yoruculuğundan kurtulup güzel düşüncelerle baş başa kalmak isteriz. Bunun en güzel yolu müziğin insanın ruhunu onarıcılığına sarılmaktır. Hele bir de plak dinliyorsanız değil yorgunluk, zihninizde hiçbir kötü düşünce kalmaz.

33, 45 VE 78’LİK PLAKLAR…
Şimdi biraz teknik detaylar verelim. Son zamanlarda geri dönüş yaşayan plak endüstrisi, kendisinden önceki jenerasyonlara ait olan gramofonla karıştırılabiliyor. Dakikadaki dönme sayısına göre 33’lük, 45’lik ve 78’lik 3 çeşit plak var. Yani 45’lik plak, 1 dakikada 45 kez dönen bir tablada çalınabiliyor. 45’lik daha hızlı dönen bir tablada çalındığında sanatçının aniden sesi incelir. Gereğinden yavaş çalındığında da kadın şarkıcıyı erkek şarkıcı tadında dinlersiniz. Her plak gereken ayarda çalınmalı.

45’likler toplamda 2 şarkı alırlar. Her iki yüzünde genellikle birer şarkı bulunur. Toplamda 2 En küçük plaklar 45’liktir. 33’lükler ise “Long Play”, “Uzunçalar” veya kısaca “LP” diye adlandırılan en büyük ebatlı plaklardır. Bir albümü komple içinde barındırabilirler. 78 devir olanların her yüzünde birer şarkı ardır. Onları özel yapan husus, “taş plak” olmalarıdır. 33 ve 45’likler eğilip bükülebilen plastikten imal edilir. 78’likler ise sert malzemeden üretildiği için “taş plak” adını almışlardır. Bu eski tip plaklar hem sert oldukları hem de hızlı döndükleri için biraz gürültülü çalarlar.

TAŞ PLAKLAR ARTIK MAZİDE KALDI…
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından ham madde zorluğu çekilmesi sebebiyle 1950’lerden sonra taş plaklar yavaş yavaş ortadan kalktı. Teknolojnin de gelişmesiyle onların yerini plastikten yapılan 33 ve 45’likler almaya başladı. Günümüzde ortalama bir dinleyicinin aradığı albümler genellikle 33 ve 45’liktir. Taş plaklar hayli mazide kalmıştır artık.

Gramofonların devir ayarları yoktur, sadece 78 devir çevirirler. Dolayısıyla sadece ve sadece taş plak çalarlar. Mesela 80’lerde basılmış bir albümü gramofonla çalamazsınız. İlla eski taş plak olacak. Buna karşın pikaplar 33 ve 45’lik plakları çalarlar. Dünyada en yaygın olan, genel kullanıcı için önerilen de budur. Bu arada 78’lik (taş plak) çalan pikaplar da vardır.

PLAK SEVERLER, HER MÜZİĞİ DİNLEMEZLER
Plak severler, her müziği dinlemezler; sentez müziklerden uzak durur, ruhlarını besleyecek müzikleri seçerler. Sanatsal kalitesi olan, kendi şarkılarını yazıp kendi enstrümanlarını çalan şarkıcı ve grupları dinlerler. Sonuç olarak bu kriterleri barındıran müzikler de genelde plakçılarda bulunur. Plakçılarda güncel şarkıcılara rastlamanız mümkün değildir.

SANKİ ŞARKIYI SÖYLEYEN KARŞINIZDA GİBİ…
Plaklar dinleyene, “karşısında şarkıyı söyleyenin kendisi varmış gibi” bir his yaşatır. Plağın yalnızca genel hali bile her şeyden daha iyi ses çıkarıyor. Çünkü dinlediğimiz müziklerin çoğu, “radyo dalgaları üzerinden yayınlanabilmesi ya da telefonlara sığması için” sesleri sıkıştırılmış, kalitesi azaltılmış ve detayları kaybolmuş seslerden oluşuyor. Teknolojik mecralarda gerçek sesi duymanız mümkün değil. Bir plakta kayıp ses olması ise imkânsız.

MÜZİĞİN SAF SESİ PLAKTA…
Bir plağı pikaba koyduğunuzda kulağınıza ulaşan ilk notayı inanılmaz bir netlikte duyarsınız. Bunun nedeni plak kayıtlarının dijital değil analog olmasıdır. Analog kayıtlar her bir enstrümandan çıkan notayı size hakkıyla ulaştırır. Hiçbir ses diğerine karışmaz ve büyük bir ahenk içerisinde kulağınızdan beyninize işler. Bu nedenle müziğin saf sesini duymak için plak dinlemek gerekir.

En son ne zaman 10 şarkılık bir albümün tamamını dinlediniz? Hatırlayamıyorsunuz değil mi? Çünkü CD’lerle birlikte hayatımıza sadece albümlerin hit şarkılarını dinlemek gibi bir alışkanlık girdi. Oysa plak öyle mi! Plaklar size her şarkının hakkını vererek dinlediğiniz tam bir müzik serüveni yaşatır.

PİKABIN İĞNESİNİ BİR USTA EDASIYLA PLAĞA BIRAKMAK…
Modern dünyamız her şeyin daha da fazla elde edilmesi üzerine kurulu. Bu nedenle bize zevk verecek seremonilerin birçoğunu artık yaşayamıyoruz. Oysa plak dinlemek size ayinsel bir an yaşatır. Plağı kapağından kibarca çıkarır, üzerindeki tozu nazikçe siler ve çizilmemesi için plağı pikaba yavaşça yerleştirirsiniz. Pikabın iğnesini ise bir usta edasıyla plağa bırakırsınız. Bu işlemin zevki hayatta çok az şeyde vardır.

PLAK SANATTIR…
Plak kapaklarının her biri üzerine çok düşünülmüş sanat eserleridir. Bir albüm çıkarken müzisyen şarkılar üzerine çalışırken albüm kapağını tasarlayan sanatçı aynı titizlikle kendi işine yoğunlaşır. Bu nedenle geçmişte kapağı kendisinin önüne geçmiş plaklar bile bulunur. Plak sanattır.

ÇOK CİDDİ ARŞİV OBJELERİDİR…
Plakların arşiv değeri vardır. Eski bir teknolojinin taş gibi ayakta duran örnekleri olan plaklar çok ciddi arşiv objeleridir. Değerleri baskılarından yıllar sonra bile artmaya devam eder. Bir CD’nin ilk basımı çok özel olmadığı sürece durduk yerde değer kazanmaz. Ama plak durduğu yerde değerlenir ve bir altın gibi parlamaya başlar.

Bu kadar anlatımın ardından pikabınıza sevdiğiniz bir plağı koyun ve dünyayı sessize alın.
Plaklar hep yaşasın…