GÖZDEKİ KÖK HÜCRE TEDAVİLERİNE DİKKAT!

Türk Oftalmoloji Derneği (TOD) Merkez Yürütme Kurulu, göz hastalıklarında henüz deney aşamasındaki kök hücre tedavisi denemelerine ilişkin hastaları uyardı. TOD; özellikle ‘sarı nokta hastalığı’ veya ‘tavuk karası’ diye bilinen retinal hastalıklar için kök hücre tedavisinin gündeme geldiğini, ancak tedavi yöntemleri için araştırma aşamasının sürdüğünü vurguladı.

Türk Oftalmoloji Derneği Merkez Yönetim Kurulu (TOD MYK), günümüzde tedavisi imkansız göz hastalıkları için deneysel ve erken evre klinik çalışma aşamasında araştırmalar yürütüldüğünü, kök hücre tedavisinin de bunlardan biri olduğunu bildirdi. Dernek yönetimi, Sağlık Bakanlığı onayı alınmayan işlemlerin tehlikesine dikkat çekti.

BAZI RETİNA HASTALIKLARI KÖRLÜĞE NEDEN OLUYOR
TOD MYK açıklamasına göre bazı retina hastalıkları güncel tedavi yöntemlerine cevap vermiyor ve kalıcı görme kaybıyla sonuçlanıyor. Tedavi edilemeyen retina hastalıklarının başında genellikle 50 yaşından sonra ortaya çıkan ve sarı nokta hastalığı olarak bilinen ‘kuru tip yaşa bağlı makula dejenerasyonu’ geliyor. Ayrıca kalıtsal makula hastalıklarının da etkin tedavisi yok. En sık görülenler ise tavuk karası veya gece körlüğü diye bilinen retinitis pigmentoza ve stargardt hastalığı. Best hastalığı, Leber konjenital amarozis de tedavisi olmayan kalıtsal retina hastalıklarının arasında yer alıyor.

SAĞLIK BAKANLIĞI ONAYI GEREKİYOR
Uygulanan tedavilerin T.C. Sağlık Bakanlığı ve Etik Kurul onaylı olması gerekiyor. Şu ana kadar ülkemizde ve dünyada sağlık otoriteleri onaylı bazı öncü kök hücre araştırmalar mevcut. Ancak Sağlık Bakanlığı onaylı olmayan deneysel tedaviler, tehlikeli sonuçlar doğurabiliyor.  Onaysız kök hücre tedavileriyle görme yetisinin büyük ölçüde kaybedilmesi ihtimal dahilinde.

“İYİ KLİNİK UYGULAMALARI KILAVUZU” 
Ülkemizde kök hücre tedavileri, Sağlık Bakanlığı “Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) İyi Klinik Uygulamaları Kılavuzu” rehberliğinde uygulanabilecek klinik araştırmalar statüsünde. Kök hücre tedavileri ile ilgili mevzuat Sağlık Bakanlığı 2018/10 tarih ve 54567092 sayılı genelgesiyle düzenlendi. Televizyon, gazete ve sosyal medya gibi iletişim araçları aracılığı ile sağlık kuruluşlarının reklam amacı ve umut verici açıklamalarda bulunması yasaklandı. Gelecekte hangi hastalara kök hücre tedavisinin nasıl tatbik edileceği “İyi Klinik Uygulamaları Kılavuzu” rehberliğindeki nitelikli klinik araştırmalarla ortaya konulacak.

KÖK HÜCRE NEDİR?
Kök hücre, tam olarak olgunlaşmamış karmaşık yapılı öncül bir hücredir. Vücuttaki başka hücrelere dönüşebilme yeteneğine sahiptir. Uygulandıkları alanda çoğalabilir, başka tür hücrelere dönüşebilir, kendilerini yenileyebilir veya kendi hücre topluluklarının devamlılığını sağlayabilirler. Ayrıca vücuttaki bir zedelenmeyi takiben bu dokuyu onarabilme potansiyeli de barındırmaktalar. Bu potansiyelleri dolayısıyla retinadaki hasarlı hücrelerin yerini alabilecekleri ya da onarabilecekleri düşünülüyor.