BİTKİ ÇAYLARI ÇOK FAYDALI AMA!…

Tüm dünyayı etkileyen Covid-19 salgını ve kış mevsimiyle birlikte görülme sıklığı artan gribal enfeksiyonlar, bağışıklık güçlendirici besin ve alternatif takviyelere ilgiyi artırıyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Ece Öneş, en çok tercih edilen 10 bitki çayının vücuda etkilerini anlattı ve çayların tüketimiyle ilgili tavsiyelerde bulundu.

Acıbadem Kadıköy Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Ece Öneş, bitki çaylarının bilinçli tüketilmediği takdirde vücuda şifa yerine zarar verebileceğini ifade etti: “Şifa kaynağı olarak nitelendirilen bitki çaylarının sağlığa faydalarının yanı sıra, kronik hastalıkların şiddetini artırabildiğini ve tedavilerinde kullanılan bazı ilaçlarla etkileşime girerek bu ilaçların etkinliğini düşürdüğünü görüyoruz. Bu nedenle bitki çayı tüketirken dikkat etmek gerekiyor.”

Ece Öneş-Acıbadem Kadıköy Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı

AÇIKTA SATILAN ÇAYLAR RİSKLİ
Açıkta satılan bitki çaylarındaki tehlikeye dikkat çeken Öneş: “Nereden temin edildiği bilinmeyen bitki çaylarında tarım ilaçları, çevresel toksinler, çinko, kurşun gibi ağır metaller, endüstriyel atıklar veya küf bulunabiliyor. Ayrıca uzun süre açık havayla temas ettikleri için, aflatoksin dediğimiz bir mantar toksini görülüyor. Aflatoksin karaciğer hasarlarına yol açıp, uzun vadede karaciğer kanserine neden olabiliyor.” diye konuştu.

EN ÇOK TÜKETİLEN BİTKİ ÇAYLARI VE VÜCUDA ETKİLERİ
Öneş, en çok tüketilen 10 bitki çayının vücuda etkilerini anlattı ve çayların tüketimiyle ilgili tavsiyelerini paylaştı:

YEŞİL ÇAY
Bitki çayları arasında en meşhuru yeşil çay; içeriğindeki epigallokateşin galat fitokimyasalı ile metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı oluyor. Yüksek antioksidan kapasitesi sayesinde düzenli tüketimde bağışıklık sistemini güçlendirici ve kronik hastalıklardan koruyucu etki gösteriyor. Ancak yüksek miktarda kafein içermesi nedeniyle yeşil çayı; yüksek tansiyon hastaları, kalp hastaları, gebeler ve emziren anneler günde maksimum 1 fincan tüketmeli. Herhangi bir sağlık problem olmayanların da günlük 2 fincandan fazla tüketmemesi gerekiyor.

EKİNEZYA
Ekinezya; gribal enfeksiyonlara karşı bağışıklığı güçlendirmek ve enfeksiyonu hafif atlatmak için sıkılıkla tercih edilen bitkilerden biri. Ekinezya çayı, kış aylarında her gün 1 veya 2 fincan tüketilerek kür şeklinde uygulanabiliyor, ancak bu tüketim biçiminin 1 aydan uzun sürmemesi gerekiyor. Sağlığa faydalarının yanı sıra; kolesterol ilaçları, alerji ilaçları ve doğum kontrol haplarıyla etkileşime girebildiği için, bu ilaçları kullananların ekinezya tüketiminden uzak durması gerekiyor. Ekinezyanın aynı zamanda alerjik reaksiyonlara da neden olduğu biliniyor.

ADAÇAYI
Soğuk algınlığı tedavisinde en etkili bitki çaylarından biri; adaçayı. Bileşiminde bulunan cineol fitokimyasalı sayesinde öksürüğü önlemeye yardımcı oluyor. Bunun yanı sıra sakinleştirici etkisiyle de bilinen adaçayı, sakinleştirici ilaçlarla birlikte kullanıldığında uykuya eğilimi artırabiliyor. Aynı zamanda gebelikte kasılmaları da tetikleyebildiğinden gebelere tavsiye etmiyoruz.

KUŞBURNU
Kuşburnu; C vitaminini en yoğun bulunduran bitkilerden. İçerdiği yüksek C vitamini sayesinde antioksidan etki gösteriyor ve iltihabi hastalıkların birçoğunun tedavisinde kullanılıyor. Yüksek C vitamini içeriğiyle bağışıklık sistemini güçlendirip, hastalıklara yakalanma riskini azaltıyor. Ancak günde 3 fincandan fazla tüketildiğinde ciltte kaşıntılara ve tahrişlere yol açabildiği gibi ağız, yemek borusu ve mide gibi sindirim kanalı organlarında da tahrişlere neden olabiliyor.

KEKİK ÇAYI
Üst solunum yolu enfeksiyonlarında, başta mide olmak üzere sindirim sistemi problemlerinde ve idrar yolu enfeksiyonlarında tedavi amaçlı kullanılabilen kekik çayının genellikle bilinmeyen özelliği; tansiyon düşürmesi. Bu etki düşük tansiyonlu kişilerde risk oluştururken, yüksek tansiyon hastalarının kullandığı tansiyon düşürücü ilaçların etkinliğini artırarak hayati tehlikeye yol açabiliyor. Yüksek tansiyon hastalarının kekik çayını mümkünse hiç tüketmemesini, tüketilmesi durumunda ise uzman kontrolünde ilaçtan 2 saat sonra alınmasını öneriyoruz.

ZENCEFİL ÇAYI
Soğuk algınlığında, başta mide bulantısı olmak üzere mide-bağırsak rahatsızlıklarında kullanılan zencefilin safra sıklığını artırıyor. Bu nedenle safra kesesi rahatsızlığında zencefili ve zencefil çayını uzman kontrolünde tüketmek gerekiyor. Mide bulantısına iyi geldiği için, gebelerin sıklıkla başvurduğu zencefil çayının 1 g’dan fazla tüketilmesi adet söktürücü etki yarattığı için gebelerde düşük riskini arttırabiliyor. Ayrıca pıhtılaşma bozukluğunda hekime danışmadan tüketilmemesi gerektiğini vurguluyoruz.

ZERDEÇAL ÇAYI
Zerdeçal çok güçlü antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip fitokimyasal “kurkumin” içeriyor. Kurkumin, kan beyin bariyerini geçerek Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde olumlu etkiler gösteriyor. Aynı zamanda kurkuminin eklem iltihaplanmalarının semptomlarını azalttığı ve kansere karşı koruyucu özelliği biliniyor. Ancak tıpkı zencefil gibi zerdeçal da safra salgılarını arttırabildiği için safra kesesi hastalarının uzman kontrolünde tüketmeleri daha doğru olur.

SİNAMEKİ ÇAYI
Sinameki çayı genellikle kabızlık tedavisinde kullanılıyor ancak zayıflama çaylarında da çoğunlukla karşımıza çıkıyor. Sinameki çayı bağırsaklarda kronik tembelliğe ve kulanımı bırakıldığında daha şiddetli kabızlığa yol açabiliyor. 3 haftadan daha uzun süreli düzenli tüketiminde ise bağırsaklarda kalıcı hasarlara yol açıp, tümör oluşumunu hızlandırabiliyor. Aynı zamanda sinameki düzenli kullanılan ilaçlarla etkileşime girebildiği için sürekli kullanılan ilaç varsa mutlaka hekime danışılmasını tavsiye ediyoruz.

MATE ÇAYI
Son yıllarda popülerliği artan mate çayı; yoğun kafein içeriği sayesinde metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı olurken aynı zamanda idrar söktürücü ve ödem attırıcı etkileriyle de biliniyor. Ancak yoğun kafein içeriği nedeniyle yüksek tansiyon hastalarının ve kalp hastalarının kesinlikle tüketmemesi gerekiyor. Bunun yanı sıra gebelere ve emziren annelere de önermiyoruz. Sağlıklı bireyler ise günde en fazla 2 fincan tüketmeli.

BEYAZ ÇAY
Antioksidan kapasitesi en yüksek çayların başında gelen beyaz çayın en önemli etkisi sindirimi kolaylaştırması. Tıpkı yeşil çay ve mate çayı gibi kafein içeriği yüksekliği nedeniyle çarpıntı veya uykusuzluk gibi problemlere neden olabiliyor. Beyaz çayı, tansiyon ve kalp hastalarının, gebelerin ve emziren annelerin tüketmesini önermiyoruz. Sağlıklı kişilerin günlük tüketim miktarı ise 2 fincanı geçmemeli.