BORİS JOHNSON: ADI RUS, KANI OSMANLI…

İngiltere’nin 77’inci Başbakanı Boris Johnson söylemleri ve eylemlerinin yanı sıra; hem siyasi kariyeri, hem aile kökleri hem de bir Rus ismi taşımasıyla dikkati çekiyor.

İngiltere’nin yeni Başbakanı Boris Johnson, Türkiye kamuoyunda iki özelliğiyle öne çıktı. Birincisi “Osmanlı torunu” olduğu yönündeki bilgiydi. İkincisi ise İngiltere’nin bir an önce anlaşarak ya da anlaşmayarak Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılmasını (Brexit) istemesiydi.

Brexit oylamaları sürecinde yıpranarak görevinden istifa etmek zorunda kalan Theresa May’in yerine iktidardaki Muhafazakâr Parti’nin liderliğine seçilen ve böylelikle İngiltere’nin 77’inci Başbakanı olan Boris Johnson’ın “Osmanlılıkla” ilişkisinin hikâyesi hayli ilginç.

Öncelikle belirtelim ki, Johnson’un asıl adı Alexander Boris de Pfeffel Johnson. Damat Ferit Paşa hükümetlerinde Maarif (Eğitim) ve Dahiliye (İçişleri) bakanlıkları yapan Ali Kemal’in torunu Stanley Johnson’un oğlu. Tersten ifade edersek Ali Kemal, Boris Johnson’un dedesinin babası.

JOHNSON GİBİ ALİ KEMAL DE GAZETECİ
1867 yılında İstanbul’da doğan gazeteci Ali Kemal’in asıl ismi Ali Rıza’dır. Avrupa’daki özgürlükçü akımlardan etkilenir. Paris’teyken Jön Türkler ile 2’inci Abdülhamit arasında irtibat sağlayıcılardandır. Fakat daha sonraları Jön Türklerle bağını koparır. 1897’de Brüksel Elçiliği ikinci kâtipliğine atanan Ali Kemal, İttihat ve Terakkicilerden çekinmesi sebebiyle İstanbul’a gelemez. 1899’da siyasal bilgiler eğitimini tamamlar. 2’inci Meşrutiyet’in ilanına dek Mısır’da yaşar.

Ali Kemal, 1903’te Londra’da Winifred Brun’la evlenir. Nikâhı bir papaz kıyar. Eşi Müslüman olmamıştır ancak çocuklarına Selma ve Osman adlarını koyar; eşine de Fikret diye seslenir. Oğlunun doğumundan hemen sonra eşi, henüz 26 yaşındayken vefat eder. Bunalıma giren Ali Kemal, 2’inci Meşrutiyet’in ilanını takiben çocuklarını anneanneleri Margareth’e bırakarak İstanbul’un yolunu tutar. Torunlar tam bir İngiliz gibi yetiştirilir. İsmi Wilfred’e dönüşen Osman (Boris Johnson’un dedesi), askeri pilot olur ve 2’inci Dünya Savaşı’nda sergilediği cesaret dolayısıyla İngiliz Üstün Liyakat Madalyası’yla ödüllendirilir.

KUNERALPLAR İLE JOHNSON’UN BAĞI
1909’da İstanbul’a dönen Ali Kemal, 44 yaşındayken ikinci defa dünya evine girer. Yeni eşi, Tophane Müşiri Zeki Paşa’nın 18 yaşındaki kızı Sabiha’dır. Bir erkek evladı sahibi olurlar. Aşağıda detaylarını öğreneceğiniz gerekçelerle eşi öldürülünce, Sabiha Hanım, Zeki adındaki oğluyla beraber İsviçre’ye yerleşir. Hukuk eğitimi gören Zeki, ‘baban yüzünden seni de yaşatmazlar’ ikazlarına rağmen Ankara’da Dışişleri Bakanlığı’nın sınavına katılır ve kazanır. Ali Kemal’in oğlu Zeki Kuneralp’e devrin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü devlet adamı olgunluğuyla yaklaşır. Önüne konulan dosyadaki “sakıncalı” ibaresinin üzerini çizen İnönü şöyle der: “Devlete kin yakışmaz, biz bu cumhuriyeti kanla kurduk ama insanla büyüteceğiz. Ben bunu Gazi’den öğrendim.” İngilizcenin yanı sıra Fransızca ve Almanca da bilen Zeki Kuneralp; Paris, Bern, Londra ve Madrid’de Türkiye’yi büyükelçi olarak temsil eder. Dışişleri Bakanlığı’nda müsteşarlık vazifesini de ifa eder. Kuneralp’in oğlu Selim Kuneralp (Boris Johnson’un babasının amcaoğlu) de babasının açtığı yoldan ilerler. Stockholm ve Seul’de büyükelçimiz; AB ve Dünya Ticaret Örgütü’nde daimi temsilcimiz olur.

31 MART OLAYI’NDA ALİ KEMAL’İN ROLÜ
Bilgiler o yönde ki, Ali Kemal’in 31 Mart Olayı’nda (13 Nisan 1909) rolü vardır. Olayları bastırmak için Selanik’ten gönderilen Hareket Ordusu İstanbul’a girmek üzereyken Ali Kemal, rotayı Paris’e çevirir. İttihat ve Terakki iktidardan uzaklaştırılınca, 1912 affıyla İstanbul’a döner.

Ocak 1913’te İttihat ve Terakki eliyle gerçekleşen olan Bâb-ı Âli Baskını’ndan sonra tutuklanır. Osmanlı Devleti’nin son yıllarında bir alçalıp bir yükselen Ali Kemal, Damat Ferit Paşa hükümetlerinde Maarif Nazırlığı ve Dâhiliye Nazırlığı yapar. İngiliz Muhipler Cemiyeti’nin kurucularındandır. Kuvayi Milliye ve Mustafa Kemal Paşa aleyhine peş peşe emirler yayınlar ve sözler sarf eder. Bir anlaşmazlık yüzünden 26 Haziran 1919’da bakanlık görevinden ayrılır.

Ali Kemal’in sonu ibretlik ve acı olur. Kurtuluş Savaşı zaferle neticelenince Ankara Hükümeti, tutuklanıp İstiklal Mahkemesi’nde yargılanmasını ister. Fakat bilindiği kadarıyla yargılama süreci başlatılamadan İzmit’te “genç subaylar” tarafından 6 Kasım 1922’de kafasına çekiç ve taşlarla vurularak linç edilir. Çıplak vücudu ayaklarına ip bağlanarak sokaklarda dolaştırılır.

Dedesinin babası Ali Kemal gibi gazeteci olan ve İngiltere’de Londra Belediye Başkanlığı ile Dışişleri Bakanlığı’nın akabinde siyasi kariyerinde zirveye tırmanarak başbakanlık koltuğuna oturan Boris Johnson’un damarlarındaki Osmanlı kanının kendisine ne yönde tesir ettiğini zaman gösterecek.

İNGİLİZ AMA ADI NEDEN BORİS?

Annesi, babasıyla birlikte Meksika’da tatildeyken Boris Johnson’a hamiledir. Belirtileri başlayan doğumu bu ülkede yapmak istemezler. Havaalanında yana yakıla bilet ararlarken bir Rus işadamı imdatlarına yetişir. Doğum, onun hediye ettiği biletle gidilen New York’ta gerçekleşir. Bu iyiliğin hatırına çocuğa Boris ismi verilir.