“ENGELLİLER DE ‘BEYAZ YAKALI’ OLABİLİR”

Türkiye’de yaklaşık 9 milyon engelli birey yaşıyor. Engelli istihdamı denince akla “mavi yakalı” gelse de dünyada ilk kez Türkiye’de Gi Group bünyesinde hayata geçen Engelsiz İstihdam – ThisAbility Projesi mavi yakalı çalışan önyargısını kırmaya hazırlanıyor.

10-16 Mayıs Engelliler Haftası nedeniyle, engellilerin istihdam sorununa dikkat çeken Gi Group Engelsiz İstihdam Projesinden Sorumlu İşe Alım Uzmanı Evrim İçer, engelli bireylerin “beyaz yakalı” olmalarının önündeki engellerin kalkması gerektiğini söyledi.

Evrim İçer-Gi Group Engelsiz İstihdam Projesinden Sorumlu İşe Alım Uzmanı

“MAVİ YAKALI ALGISINI KIRMAK İSTİYORUZ”
Her kuşaktan engelli istihdamını artırmak istediklerini artırmak istediklerini ifade eden Gi Group Engelsiz İstihdam Projesinden Sorumlu İşe Alım Uzmanı Evrim İçer, konuya ilişkin şu bilgileri verdi: “Hedefimiz, her kuşaktan engelli istihdamını artırmak ve engellilerin sadece mavi yakalı çalışan görülmelerine dair önyargıyı kırmak. İşverenler kanuni zorunluluğunu yerine getirmek üzere, engellilerin istihdamında genellikle engellilik derecesi az olanları ve belli özür gruplarını tercih ediyorlar. Engelli bireyler de yalnızca engelli çalıştırma yükümlülüğü altında açılan pozisyonlara yönlendiriliyorlar. Öncelikle, engellilerin tüm kadrolara kabul edilebilmeleri gerekiyor. Bu ayrımcılığın giderilebilmesi için açılan bütün iş ilanlarına, engellilerin de başvuru yapabilmeleri sağlanmalıdır.”

“MENTÖRLÜK YAPIYORUZ”
Gİ Group bünyesinde uygulanan “ThisAbility Koçluk Sistemi” kapsamında engelli adayların işe alımları öncesinde detaylı bir raporlama yaptıklarını belirten İçer, konuyu şöyle detaylandırdı: “Aday havuzumuzdan alım yapacak şirkete uygun engel kategorilerini belirliyor, uygun adaylarımızla ön mülakat yaparak çalışacağı şirketin engel durumlarına göre rahat çalışma ortamının olup olmaması dahil uygunluğunu birlikte tartışıyoruz. Şirketlere sunduğumuz raporda, adayın tüm sağlık hikayelerini ayrıntılı bir şekilde anlatıyoruz. Buradaki amacımız; şirketle adayın arasına engelinin girmemesi. Şirketle görüşmeye girmeden önce, mülakat denemesi yaparak adayımızı hazırlıyoruz. İşe yerleştiği takdirde, çalıştığı yerle ilgili aidiyetlik duygusu gelişene kadar da desteğimizi sürdürüyoruz. Bir nevi mentörlük görevi yapıyoruz.”

Toplumun yüzde 13’ünü oluşturan engelli bireylerin sadece 90 bin 131’nin istihdam edilmesi de işgücüne katılım ve istihdamın azlığına işaret ediyor.

ENGELLİLERİN İSTİHDAM ORANI DÜŞÜK
Ulusal Engelli Veri Tabanına göre; Türkiye’deki engelli sayısı 8 milyon 559 bin 222. Resmi olmayan rakamlara göre bu sayının 9 milyonu aştığı düşünülüyor. Engellilerin yüzde 36’sı 22-49 yaş arasında yer alırken, istihdam edilen 90 bin 131 engelli bireyin 12 bin 223’ü kamu, 77 bin 908’i özel sektörde çalışıyor. Toplumun yüzde 13’ünü oluşturan engelli bireylerin sadece 90 bin 131’nin istihdam edilmesi de işgücüne katılım ve istihdamın azlığına işaret ediyor.

EĞİTİM İMKANLARININ YETERSİZLİĞİ İSTİHDAMI ZORLAŞTIRIYOR
Engellilerin istihdamını zorlaştıran en önemli sorunların başında; temel ve mesleki eğitim imkanlarının yetersiz kalması ve mevcut olanaklardan yeteri kadar yararlanamamaları geliyor. Covid-19 etkisiyle eğitimlerinde ve istihdam edilmelerinde aksama yaşayan engellilere “evden çalışma” sistemi nefes aldırıyor. Salgın sürecinde özellikle banka ve çağrı merkezleri evden çalışma modeline uygun biçimde engelli istihdamını artırsa da bu durum ileride engellilere uzaktan çalışmayı kalıcı hale getirir mi henüz bilinmiyor.

Engelli istihdamında “acil” çözüm bekleyen konular:
-4857 sayılı İş Kanunu’nun 30.maddesinde yer verilen düzenlemeye göre; işverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde 3 engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde 4 engelli ve yüzde 2 eski hükümlü veya terörle mücadelede yaralananları meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlü tutulmuşlardır. Bu oranların 2008 yılı öncesinde olduğu gibi yeniden kamu ve özel işyeri ayrımı yapılmaksızın işverenlere yüzde 6 oranında engelli, eski hükümlü ve terör mağduru istihdam etme zorunluluğu getirmesi ve engelli istihdamının bu oranının yarısından az olamayacağı şeklinde düzenlenmesi önem taşıyor. Çünkü şirketler kotaları dolduğunda engelli istihdamını durduruyorlar.

-Engellilerin kuruluş içindeki verimliliklerinin sağlanması veya artırılmasında, engelli ergonomisine uygun dizayn edilmiş işyeri ortamı eksik. Bu yüzden tercih edilen engelli kategorisi de şirketler tarafından oldukça sınırlı kalıyor.

-İşverenler kanuni zorunluluğunu yerine getirmek üzere, engellilerin istihdamında çoğunlukla engellilik derecesi az olanları ve belli özür gruplarını tercih etme yoluna gidiyorlar.

-Engelli bireyler yalnızca engelli çalıştırma yükümlülüğü altında açılan iş pozisyonlarına yönlendiriliyorlar. Engelli bireylerin tüm iş pozisyonlarına da kabul edilebilmeleri gerekiyor. Bu ayrımcılığın giderilebilmesi için açılan bütün iş ilanlarına, engellilerin de başvuru yapabilmelerine olanak sağlanmalı.

-Çalışma ortamında engelli bireylerle birlikte çalışma konusundaki bilgi ve beceri eksikliği, dışlayıcı kültürü de birlikte getiriyor. Bunun sonucunda; çalışma ortamındaki davranışlarda, performans değerlendirmesi ve terfi gibi süreçlerde de ayrımcılık yaşanıyor.