SAĞLIKLI BİR GELECEK İÇİN: “ZEHİRSİZ SOFRALAR”

BMC Public Health dergisinde yayımlanan araştırma, dünya genelindeki pestisit kullanımının sonuçlarına dair tehlikeli bir tabloyu ortaya koydu. Kullandıkları pestisitlerden zehirlenen çiftçilerin ve tarım işçilerinin sayısı son 30 yılda dünya genelinde yaklaşık 15 kat arttı.

Wolfgang Boedeker, Meriel Watts, Peter Clausing ve Emily Marquez’in yaptıkları araştırmaya göre, 1990 yılında yaklaşık 25 milyon kişi pestisit zehirlenmesi yaşarken, 2020’de bu sayı 385 milyona yükseldi. Araştırmada bu yükselişe; 30 yıl içerisinde pestisit kullanımının dünya genelinde yüzde 81 artması sebep gösterildi.

PESTİSİT NEDİR?
Pestisit, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak veya zararlarını azaltmak amacıyla kullanılan, maddelerden oluşan karışımlardır. Pestisit, kimyasal bir madde, virüs ve bakteri gibi “biyolojik bir ajan” antimikrobik, dezenfektan ya da herhangi bir araç olabilir. Zararlı organizmalar; insanların besin kaynaklarına, mal varlıklarına zarar veren, hastalık yayan böcekler, bitki patojenleri, yabani otlar, yumuşakçalar, kuşlar, memeliler, balıklar, solucanlar ve mikroplar olabilir. Pestisitlerin kullanılmasının bazı yararları olsa bile insanlar ve diğer hayvanlar için potansiyel zararları nedeniyle tehlike arz ediyor.

YILDA 11 BİN KİŞİ PESTİSİT NEDENİYLE ÖLÜYOR…
Dünya genelinde 860 milyon çiftçi ve tarım işçisinin her yıl yüzde 44’ü pestisitten zehirleniyor. 141 ülkeye ait verilerin incelendiği çalışmayla birlikte; pestisit zehirlenmesi nedeniyle yılda 11 bin kişinin hayatını kaybettiği tespit edildi.

Kristin Schafer-Uluslararası Pestisit Eylem Ağı (PAN International) Koordinatörü

“PESTİSİT KULLANIMI AZALMALI”
Uluslararası Pestisit Eylem Ağı (PAN International) Koordinatörü Kristin Schafer, pestisit kullanımının azaltılması gerektiğini vurguladı: “Bu pestisitler, yiyeceklerimizi üretenlerin kabul edilemez şekilde zehirlenmesine; aynı zamanda çeşitli kronik hastalıklara ve ekolojik zararlara neden oluyor. Bu konuda bir an önce harekete geçilmeli.”

Dr. Bülent Şık

TÜRKİYE’DE 86 PESTİSİT ETKEN MADDESİ KULLANILIYOR
Dr. Bülent Şık’ın, “Zehirsiz Sofralar Kampanyası” için hazırladığı “En Tehlikeli Pestisitler” tablosuna göre; Türkiye’de, çiftçi ve tarım işçilerine zarar veren 86 pestisit etken maddesi kullanılıyor. Bu etken maddelerin arasında solunduğunda ölümcül etki yaratan, kansere yol açan, hormonları ve üreme sistemini bozan, birikim yoluyla vücuda zarar veren pestisitler bulunuyor.

PESTİSİT KULLANMAYANLAR DA ETKİLENİYOR…
Çukurova Üniversitesi’nden Dr. Saliha Çelik’in yaptığı bir çalışmada; Adana Ceyhan’daki 66 tarım işçisi ve çiftçiden saç ve kan örnekleri alındı. Ayrıca bir kontrol grubu oluşturularak tarımla ilgisi olmayan 66 kişi de çalışmaya dahil edildi.
Ortaya çıkan sonuçlar ise şöyle;
-Çiftçilerin hepsinin saçında en az 1 tarım zehiri,
-66 çiftçinin saçlarında toplam 31 farklı tarım zehiri,
-Çiftçilerin %94’ünün kanında en az 1 tarım zehiri,
-Kontrol grubundan, tarımla ilgisi olmayan 66 kişiden 55’inin saçında, 52’sinin kanında pestisit ortaya çıktı. Bu durum; sadece pestisit kullanan çiftçilerin değil, bu ürünleri tüketenlerin de etkilendiğini kanıtladı.

DAHA SAĞLIKLI BİR GELECEK İÇİN: AGROEKOLOJİ
Pestisit zehirlenmelerine doğrudan maruz kalan, toprağı fakirleşen, hastalık ve zararlılarla eskisinden daha çok mücadele etmek zorunda kalan ve girdi maliyetleri yüzünden geliri düşen çiftçiler için “zehirsiz bir gelecek” için Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), kimyasallara dayalı çiftçiliğin dünyanın gıda ihtiyacını karşılayabilecek bir seçenek olmadığını söylüyor ve daha sağlıklı bir gelecek için “agroekolojiye” dikkat çekiyor.

AGROEKOLOJİ NEDİR?
Agroekoloji, güvenilir ve besleyici gıdaların doğa-dostu yöntemlerle üretilip herkese ulaşabildiği bir gıda sistemine geçiş için uygulanabilir yollar sunan bir “yaklaşım ve bir toplumsal” harekettir. Agroekoloji, gıda sistemlerinin ekolojik açıdan duyarlı, ekonomik açıdan uygulanabilir ve sosyal açıdan adil olacak şekilde dengelenmesini amaçlar. “Sosyal adaleti teşvik eder” kültürel kimlikleri besler ve kırsal yaşamı güçlendirir.

ZEHİRSİZ ÜRETİM YÖNTEMLERİ TERCİH EDİLMELİ
Agroekolojinin yanı sıra, “organik tarım” ve” onarıcı tarım” gibi zehirsiz üretim yöntemleri ile birlikte; kültürel, biyolojik ve biyoteknik mücadele biçimi entegre zararlı yönetimi de sürdürülebilir bir tarım politikası için önemli bir seçenek. Bu yöntemleri benimseyen çiftçiler, tek tip ürün yerine farklı çeşitlerin bir arada üretimi, toprak canlılığının artırılması, hastalıklara dayanıklı yerel tohumların ekimi, zararlıları çekici tuzak ve ev yapımı doğal reçetelerin kullanılması, ürün zararlılarıyla beslenen faydalı böceklerin ortama salınması ve ekim nöbeti uygulamalarını kullanıyor.

ZEHİRSİZ KAMPANYA İLE PESTİSİT ETKEN MADDELERİNDEN 7 TANESİNİN KULLANIMI KISITLANDI
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği’nin öncülüğünde 100’ü aşkın kurum ve inisiyatifin oluşturduğu “Zehirsiz Sofralar Sivil Toplum Ağı” insana ve çevreye zarar veren tarım zehirlerinin yasaklanması için 2019’da Zehirsiz Kampanya’yı başlatmıştı. Kampanya kısa sürede kamuoyunda karşılık buldu ve olumlu sonuç verdi. Tarım ve Orman Bakanlığı 25 pestisit etken maddenin yasaklanmasına, 7 etken maddenin de kısıtlanmasına karar verdi.

ZEHİRSİZ KAMPANYA’NIN GELECEK TALEPLERİ:
Zehirsiz Kampanya, şu taleplerle devam ediyor:

1-Dünya Sağlık Örgütü tarafından “son derece tehlikeli”, “yüksek seviyede tehlikeli” ve “muhtemel kanserojen” olarak belirlenen ve tarımda kullanılan 9 etken madde (ethoprophos, beta-cyfluthrin, zeta-cypermethrin, fenamiphos, formetanate X formetanate hydrochloride, tefluthrin, zinc phosphide, glyphosate, malathion) öncelikle yasaklanmalı.

2-Pestisitlerin tamamının 2030 yılına kadar yasaklanması, doğa dostu, zehirsiz yöntemlerle tarımsal üretim yapılması için Tarım ve Orman Bakanlığı gerekli adımları atmalı; doğa dostu tarım yöntemleri ve bu yöntemlerle tarım yapan küçük üreticiler desteklensin; üreticileri doğa dostu, zehirsiz yöntemler kullanmaya teşvik edecek politikalar uygulanmalı.

3-Türkiye’de tarım ve gıda ürünlerinde kullanılan pestisitlerle ilgili denetimler artırılmalı, elde edilen denetim sonuçlarıyla ilgili şeffaflık sağlanmalı.

Kampanyaya; Change.org/ZehirsizSofralar adresinden destek olabilirsiniz.