“MERKEZ BANKASI FAİZ DEĞİŞİKLİĞİNE GİTMEMELİ”

Hazine eski Müsteşarı ekonomist Mahfi Eğilmez, “Aralık ayında da enflasyonda yükselme olacağı dikkate alınırsa Merkez Bankası’nın faizi (Aralık’taki) toplantıda değiştirmemesi gerektiğini düşünüyorum.” diye yazdı.

Uzunca bir sürenin ardından 2019 yılının Eylül ayında yüzde 10’un altına inen, Ekim ayındaysa yüzde 8,55’e düşen enflasyon oranının yüzde 10,56’yla Kasım’da yeniden çift haneye tırmanmasının sebepleri tartışılıyor. Ekonomistler bu duruma baz etkisiyle açıklık getiriyor. Onlardan biri de Hazine eski Müsteşarı Mahfi Eğilmez.

“BAZ ETKİSİ HER ZAMAN LEHTE ÇALIŞMAZ”
İnternet sitesinde (www.mahfiegilmez.com) “Kendime Yazılar” ana başlığıyla ekonomiyi değerlendiren metinler kaleme alan Eğilmez, 4 Ekim 2019 tarihli yazısında olumlu baz etkisinin sonuna gelindiğini belirtmişti. Eğilmez 3 Aralık’ta kaleme aldığı “Baz etkisi her zaman lehte çalışmaz” başlıklı yazıda şunları dile getirdi: “Aynen böyle oldu ve olumlu baz etkisiyle düşen enflasyon Kasım ayında olumsuz baz etkisiyle yükseldi. Kasım 2019 aylık enflasyonu nispeten düşük (yüzde 0,38) gelmiş olmasına karşılık geçen yılın Ekim ayında aylık enflasyon yüzde eksi 1,40 olduğu için enflasyon 12 aylık bazda yüzde 8,55’den yüzde 10,56’ya yükselmiş oldu.”

BAZ ETKİSİ NEDİR?
Peki baz etkisi nedir? Eğilmez kavramı şu ifadelerle tanımlıyor: “Baz etkisi; karşılaştırmaya konu olan iki dönemden ilkinde herhangi bir nedenle oran ya da sayılar üzerinde ortaya çıkan aşırı bir yükseliş veya düşüşün karşılaştırılan dönemlerin sonuçları üzerinde yarattığı etkidir. Bu etki bir sonraki döneme ilişkin karşılaştırmada ortadan kaybolabilir.

“ASIL SIKINTI ÇEKİRDEK ENFLASYONDA ORTAYA ÇIKTI”
Eğilmez değerlendirmesini şöyle sürdürdü: “Asıl sıkıntı çekirdek enflasyonda ortaya çıktı. Para politikasının etkisinin en fazla görüldüğü enflasyon olan çekirdek enflasyon Kasım ayında yüzde 6,67’den yüzde 9,25’e fırladı. Bu durumda Merkez Bankası’nın yılın son toplantısında faiz konusunda ne karar vereceği iyiden iyiye merak konusu hâline geldi. Aralık ayında da enflasyonda yükselme olacağı dikkate alınırsa Merkez Bankası’nın faizi bu toplantıda değiştirmemesi gerektiğini düşünüyorum.”

EĞİLMEZ’DEN ÇEKİRDEK ENFLASYON TANIMI
Eğilmez’in anlatımıyla “çekirdek enflasyon”: “Fiyatlarda gözlemlenen tüm geçici etkilerin arındırılması suretiyle oluşturulmuş bulunan “özel kapsamlı TÜFE göstergeleri” ile ölçülen enflasyona verilen isimdir. Bu göstergeler içinde en çok kullanılanı C endeksidir. Bu endeks; TÜFE toplamından enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın dışlanarak hesaplanmaktadır.”

2018-2019 ENFLASYON TABLOSUNUN ANALİZİ
Mahfi Eğilmez’den, 2018-2019 enflasyon oranları analizi:
“Tabloda turuncu ile gösterilen bölgeler 2018 yılında yaşanan büyük kur artışlarının da etkisiyle enflasyonun çok yüksek gerçekleştiği aylardır (Ağustos, Eylül, Ekim.) Söz konusu aylarda 12 aylık enflasyon rekor düzeylere çıkmıştır. Bu yıl söz konusu aylarda (yeşil ile gösterilen bölge) kur artışları çok daha makul düzeyde kaldığı için aylık enflasyon oranları geçen yılın aynı dönemindekinden çok daha düşük kalmış ve 12 aylık enflasyon bu üç ayda hızla düşerek 8,55’e kadar gerilemiştir (olumlu baz etkisi.) Tabloda sarı ile gösterilen alan (2018 yılı Kasım ve Aralık ayları) aylık enflasyonun sırasıyla eksi 1,40 ve 0,40 olduğu aylardır. Bu yıl bu aylarda enflasyonun bu oranlarda olması mümkün görülmemektedir.”