KANSERLE İLGİLİ DOĞRU VE YANLIŞLAR…

Kanserin görülme sıklığı her geçen yıl artıyor. Bir yılda tüm dünyada 19.3 milyon yeni kanser vakası tespit edildiğini ve yaklaşık 10 milyon kişinin kanser nedeniyle hayatını kaybettiğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Medikal Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Yeşim Yıldırım, “1-7 Nisan Kanser Haftası” kapsamında, kanserle ilgili merak edilenleri anlattı.

Tarama programları, farkındalık çalışmaları, virüslerin neden olduğu bazı kanserlere karşı koruyucu aşılama ve genetik risk faktörleri bulunanlarda önleyici önlemler sayesinde “hayat kurtulduğunu” ifade eden Anadolu Sağlık Merkezi Medikal Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Yeşim Yıldırım, kanserle ilgili doğru bilinen yanlışları açıkladı.

Doç. Dr. Yeşim Yıldırım-Anadolu Sağlık Merkezi Medikal Onkoloji Uzmanı

“HASTA, ERKEN TANI VE UYGUN TEDAVİ İLE TAMAMEN İYİLEŞEBİLİYOR”
Türkiye’de 2020 yılında yaklaşık 230 bin yeni vaka tespit edildiğini hatırlatan Yıldırım; konuya ilişkin şu bilgileri verdi: “En sık görülen kanserler erkeklerde akciğer, prostat, kalın bağırsak, mesane ve mide kanseri, kadınlarda ise; meme, tiroit, kalın bağırsak, akciğer ve rahim kanserleridir. Kanser vakalarının üçte birinin farkındalık ve erken teşhisle önlenebiliyor diğer üçte biri ise erken tanı ve uygun tedavi ile tamamen iyileşebiliyor.”

Yıldırım, kansere dair doğru bilinen yanlışları paylaştı:

Kanser kesinlikle iyileşmez: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Bugün kanser istatistiklerine baktığımızda tüm kanser türlerini içeren ortalama 5 yıllık sağ kalım yaklaşık yüzde 67’dir. Bazı kanserler için bu oran erken evrelerde yüzde 90 ve üzeri olabilmektedir. Hatta yeni geliştirilen immünoterapi, akıllı ilaçlar gibi hedefe yönelik kişiselleştirilmiş tedavilerle yaygın kanserde bile şifa sağlanan hasta grupları vardır.

Kanser bulaşıcıdır: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Hayır, kanser bulaşıcı bir hastalık değildir. Sadece nadiren organ nakli yapılmış kişilerde eğer verici kişide kanser varsa nakil yapılan kişide kanser gelişebilir. Kansere neden olabilen Hepatit B, Hepatit C gibi virüsler veya rahim ağzı kanserine neden olan HPV virüsü bulaşıcı olabilmektedir. Ancak kanserin kendisi kişiden kişiye bulaşmaz.

Gelişen teknikler ve özel yöntemlerle yapılan biyopsi ve cerrahi işlemlerde kanserin yayılma olasılığı çok düşüktür

Biyopsi yaptırmak ya da ameliyat olmak kanserin dağılmasına yol açar: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Gelişen teknikler ve özel yöntemlerle yapılan biyopsi ve cerrahi işlemlerde kanserin yayılma olasılığı çok düşüktür.

Şekerli gıdalar tüketmek kanserin kötüleşmesine neden olur: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Hayır. Yapılan çalışmalar kanser hücresinin normal hücreye göre daha fazla şeker (glukoz) kullandığını göstermekle birlikte şekerli gıdalar yemenin kanseri daha kötüye götürdüğünü kanıtlayan bir çalışma yoktur. Şekerli gıdaları tamamen keserek kanserin durdurulduğunu ya da küçüldüğünü destekleyen çalışma da yoktur. Ancak şekerli gıdalardan zengin beslenmek aşırı kilo alımına ve dolayısıyla obeziteye ve karaciğer yağlanmasına neden olarak birçok kanser gelişimi için risk oluşturmaktadır.

Pozitif ya da negatif düşünceler kanser oluşmasını veya iyileşmeyi olumlu-olumsuz etkiler: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Bugüne kadar kişisel tutumların kanser gelişimine neden olduğunu gösteren bir çalışma yoktur ancak doğal olarak kanser tanısı almak endişe, üzüntü, kaygı ve olumsuz düşünceleri arttırabilir. Sosyopsikolojik desteklerle bu olumsuz süreçler ve kaygılar azaltılabilir.

Mutfakta, ocakta ya da fırın başında yemek yapmakla kanser kötüleşir: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Hayır, yemek yapmak gibi günlük aktiviteler kanserin yayılmasına yol açmaz.

Cep telefonlarının kesin olarak kansere neden olduğuna dair bir kanıt bulunmasa da tedbirli olmak adına kullanımı azaltılmalıdır

Cep telefonları kansere neden olur: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Cep telefonları radyo frekans dalgaları kullanarak sinyal iletirler ve bu radyo frekans dalgaları non-iyonize radyasyon formundadır. Diğer bir değişle DNA hasarı yapabilecek enerjiye sahip değillerdir. UV ışınları ya da X ışınları gibi iyonize radyasyon formunda değildirler. Bu konuda yapılan 400 binden fazla kişiyi içeren 20 yıllık bir araştırmada beyin kanseri gelişimi ile cep telefonu kullanımı arasında bir ilişki bulunmamıştır. Danimarka Kohort çalışmasında ve 13 ülkeyi içeren Interphone çalışmasında cep telefonu kullanımı ile beyin tümörü gelişimi arasında ilişki bulunmamıştır ancak daha az sayıda vaka içeren başka bir çalışmada tükürük bezi tümörleri ile ilişkili olabileceği bildirilmiştir. Kanser olmayan iyi huylu beyin tümörleri (menenjiyom) ya da akustik norinoma, vestibuler svannoma gibi hastalıklarla ilişkili olabileceği öne sürülmektedir. Çalışmalar kesin sonuç vermese de tedbirli olmak adına kulaklık kullanmak ve cep telefonu kullanımını azaltmak doğru olacaktır.

Bitkisel tedaviler kanseri iyileştirir: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Hayır, bazı çalışmalar tamamlayıcı tedavilerin kansere bağlı bazı yan etkileri azalttığını göstermekle birlikte genel olarak bitkisel ürünler tedavi edici değildir. Bununla birlikte bitkisel tedaviler kanserde kullanılan ilaçlarla etkileşim yaparak tedavinin etkinliğini azaltmakta veya yan etkileri artırmaktadır.

Ailesinde kanser hastası olan kişilerde kesinlikle kanser gelişir: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Kanserlerin yaklaşık yüzde 5-10’u kalıtımsaldır, yani kansere yol açan bir genetik mutasyonun (değişimin) aktarılması ile oluşur. Geri kalan yüzde 90-95 kanser hastasında kanser, doğal yaşlanma sürecinde, karsinojenlere ya da çevresel faktörlere (sigara, radyasyon gibi) maruziyet sonucu gelişmektedir.

Kanser tedavisinde tek tedavi kemoterapidir: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Hayır, günümüzde kanserin moleküler alt yapısının daha iyi anlaşılmasıyla birlikte daha etkili ve daha az yan etkiye sahip akıllı ilaçlar ve immünoterapi gibi tedaviler de çok yaygın kullanılmaktadır.

Günümüzde kanser hastalığında, kemoterapinin yanı sıra daha az yan etkiye sahip akıllı ilaçlar ve immünoterapi gibi tedaviler de uygulanıyor.

Kanser her zaman geri gelir, nükseder: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Erken evre birçok kanserde uygun tedavilerle kanserin geri gelme ihtimali oldukça düşüktür.