2023’ÜN İLK YARISINDA İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN RÖNTGENİ…

Deprem sonrasında yeniden inşa çalışmalarının doğurduğu ivmeyle inşaat sektörünün 2023 yılının ilk çeyrek döneminde son 20 çeyreğin en hızlı artışını kaydettiği ve milli gelirden yüzde 5,4 pay aldığı dile getirilen 2023 yılının ilk 6 ayına ait Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nda “Diğer taraftan 2016 yılında milli gelirden aldığı pay yüzde 9’a kadar çıkan inşaat sektöründe pozitife dönen görünüm halen geçtiğimiz yılların çok gerisindedir.” denildi.

“Deprem riski yüksek şehirlerde kentsel dönüşüme talepte arttığı ve bunun sektör için artı potansiyel oluşturduğu” belirtilen Türkiye Müteahhitler Birliği’nin (TMB) 2023 yılının ilk 6 ayına ilişkin İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nda “Deprem bölgesinin yeniden imarı ile deprem riski yüksek illerde hızla ihtiyaç duyulan afet odaklı kentsel dönüşüm sürecinin, ayrıca ülke genelinde demografik etkilerle ihtiyacın artmaya devam ettiği konut üretiminin önünde aşılması gereken zorluklar mevcuttur.” ifadesine yer verildi. Küresel ve ulusal ekonomi ile inşaat sektörüne ait istatistiklerin aktarıldığı “Seçimlerin Ardından Ekonomide Rasyonelliğe Dönüş” başlıklı analizde, konut dışı faaliyetlerde ülke genelinde bir büyüme gözlemlenmediğine dikkat çekildi.

Deprem sonrasında yeniden inşa çalışmalarının doğurduğu ivmeyle inşaat sektörünün 2023 yılının ilk çeyrek döneminde son 20 çeyreğin en hızlı artışını kaydettiği ve milli gelirden yüzde 5,4 pay aldığı dile getirilen raporda, “Diğer taraftan 2016 yılında milli gelirden aldığı pay yüzde 9’a kadar çıkan inşaat sektöründe pozitife dönen görünüm halen geçtiğimiz yılların çok gerisindedir.” denildi.

Türkiye’nin yıllık konut ihtiyacının 800-850 bin olduğu göz önünde bulundurulduğunda, deprem bölgesine 600 bin civarında konut inşası planlanmasının sektörü canlandıracağına ve az hasarlı konutlarla birlikte bölgede yeniden yapılacak konut sayısının 2 milyona ulaşacağına işaret edilen raporda şu durumun altı çizildi: “Bu hayati sürecin, vatandaşın inisiyatifine bırakılmadan başlatılıp sonuçlandırılması ve güvensiz yapıların hızla tahliye edilerek dönüşümün devletin desteğiyle gerçekleştirilmesine ihtiyaç vardır.”

Türkiye Müteahhitler Birliği’nin 2023 yılının ilk yarısını değerlendirdiği raporda öne çıkan tespitler şöyle:

YURT DIŞINDA 7,5 MİLYAR DOLARLIK İŞ ÜSTLENİLDİ
“Türk inşaat sektörü, bu yılın ilk yarısında yurt dışında 7,5 milyar ABD Doları tutarında 110 proje üstlenmiştir. Böylece sektörün ilk kez 1972 yılında Libya ile yurt dışı pazara açılmasından bu yana ulaştığı uluslararası proje portföyü büyüklüğü, 133 ülkede üstlenilen 11 bin 758 projeyle toplam 480,5 milyar ABD Doları olmuştur. Körfez ülkeleriyle son dönemde ısınmaya başlayan siyasi ilişkiler kapsamında Suudi Arabistan öne çıkmaktadır. İkinci hedef pazar olarak hayata geçmeyi bekleyen büyük altyapı projelerinin bulunduğu Irak (yenilenebilir enerji, konut, sağlık tesisi ile tarım projeleri) takip edilmektedir. Yakın bağlarının ve önemli iş tecrübesinin bulunduğu Balkan ülkeleri de yeni proje ve yatırım olanaklarıyla Türk müteahhitler için yeni fırsatlar sunmaktadır.

RUSYA’DAKİ KAYBI SUUDİ ARABİSTAN TELAFİ EDECEK
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde yarattığı kayıp sürerken, sektör Rusya’daki kaybı bu yıl Suudi Arabistan’da hayata geçirilecek projelerle telafi etme hedefi doğrultusunda TMB koordinasyonunda çalışmalarına hız vermiştir. TMB tarafından, ülkenin ulusal petrol şirketi olan dünya devlerinden Aramco ile işbirliğinde 30-31 Mayıs 2023 tarihlerinde Ankara’da bir etkinlik düzenlenmiştir. Etkinlikte Saudi Aramco yetkilileri, gelecek dönem projelerinde birlikte çalışmak için TMB üyeleriyle iki gün boyunca ikili görüşmelerde bir araya gelmiştir. Rapor yayıma hazırlanırken bir başka etkinlikte TMB üyeleri, Suudi Arabistan Belediye, Kırsal İşler ve Konut Bakanı Sayın Majid Al Hogail ile buluşmuştur. Sahra-altı Afrika ve Irak’ta bazı projelerin Körfez finansmanı ile gerçekleştirilmesi yönünde çalışmalar da gündemdedir.

HAK EDİŞTEKİ GECİKMELER SEKTÖRÜ OLUMSUZ ETKİLİYOR
Yüksek girdi maliyetlerinin yanı sıra ödenek yetersizliği ve hak ediş ödemelerinde yaşanan gecikmeler sektörü olumsuz etkileyen başlıca unsurlardır. Bu şartlar altında müteahhitlik firmalarının bir süredir borçluluk oranlarının yüksek seyrettiği izlenmektedir. BDDK’nın Nisan 2023 verilerine göre sektörün toplam nakdi kredi hacmi de önceki yılın aynı dönemine göre %32 artarak 627,1 milyar TL olmuştur ve sektörde takipteki kredi oranı %4’tür. Diğer taraftan özel sektörün genelinde olduğu gibi piyasa faizlerinin halen yüksek ve bankaların kredi verme iştahının düşük olması nedeniyle firmalar için son dönemde finansmana erişim sorununun yaşandığı da bilinmektedir.

KREDİ SORUNU KONUT SATIŞI ÜZERİNDE BASKI YARATIYOR
Konut talebinde de kredilere erişimde sınırlamaların artmasının yanı sıra son aylarda mevduat faizlerinde yaşanan yükselişin yatırım amaçlı alımlar üzerinde baskı yarattığı değerlendirilmektedir. Kamu bankaları tarafından hayata geçirilen Yeni Evim Kampanyası’nın ise etkili olduğu değerlendirilmiş, seçimlerin ardından konut fiyatlarının artacağı beklentisi bazı alıcıları harekete geçiren diğer bir unsur olarak görülmüştür. Ülke genelinde konut satışlarındaki gerilemeye karşın konut fiyatlarında artış devam etmektedir. Makroekonomik gelişmeler konut fiyatlarında yakın zamanda dengelenme yaşanması beklentisini mümkün kılmamaktadır. Yaşanan afetlerle arzın gerilemesi özellikle göç edilen yerlerde konut fiyatlarında ve kiralarda önümüzdeki dönemde artışın süreceğini göstermektedir.”

Raporun linki: https://tmb.org.tr/arastirma_yayinlar/tmb_bulten_temmuz2023.pdf