“ANNENİN SAĞLIK SORUNLARI BEBEĞİN BEYİN GELİŞİMİNİ ETKLİYOR”

Anne adayının yaşadığı çeşitli sağlık sorunları, bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyebiliyor. Medical Park Gebze Hastanesi Çocuk Nörolojisi Uzmanı Uzm. Dr. Tülün Savaş Gürses çocuklarda beyin gelişimi için dikkat edilmesi gerekenleri anlattı.

Sağlıklı bir beyin gelişimi için sağlıklı bir gebelik ve doğumun önemine işaret eden Medical Park Gebze Hastanesi Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Tülün Savaş Gürses, bu süreçte yaşanabilecek oksijen yetersizliği, erken doğum, doğum öncesi veya doğum sırasında yaşayan kronik stres zorlanma durumları, enfeksiyonlar, annenin alkol ve sigara kullanması, kimyasal maddelere ve radyasyona maruz kalmasının bebeğin beyin gelişimi için risk oluşturduğunu söyledi.

Uzm. Dr. Tülün Savaş Gürses-Medical Park Gebze Hastanesi Çocuk Nörolojisi Uzmanı

“FARKLI ŞİKAYETLERLE GELİYORLAR”
Gürses, çocukların nörolojik açıdan farklı şikayetlerle hekime başvurduğunu ifade etti: “Kaba motor alan dediğimiz, oturması, yürümesinde gecikmeleri olduğu gibi, dil gelişiminde, sosyal gelişim dediğimiz çevre ve kişilerle iletişim kurmada sıkıntı yaşayabilirler. Nöbetler çok farklı hastalık bulgusu olarak karşımıza çıkabilir. Hastada basit bir ateşli havale (febril nöbet) olabildiği gibi, epilepsi veya nadiren menenjit, ensefalit dediğimiz daha ciddi durumlar da görülebiliyor. Ayırıcı tanısı, hastanın kliniğine göre yapılmaktadır.”

“ERKEN TANI ÖNEMLİ”
Gelişimsel geriliğin erken tanı ve müdahale edilmesinin hastalığın seyri açısından önemine dikkat çeken Gürses: “Benzer şekilde epilepsinin erken tanısı da önem taşır. Özellikle bebeklik döneminde görülen epileptik spazmın erken tanınması ve erken tedavi edilmesi, hasta için ileride oluşacak sekel için önemlidir. Otistik spekturum bozukluklarının ve serebral palsili hastaların erkenden tanınması; rehabilitasyon programına alınmaları, beyin gelişimini tamamlamamış bebeğin hayatının ilk yıllarında çok belirleyicidir. Biz bu hastaları tedavi ederken nöronal plastisite’den faydalanıyoruz. Unutulmamalı ki, nöronal plastisite hayatın ilk yıllarında çok daha etkilidir.” dedi.

“Özellikle serebral palside beyin hasarından sonra rehabilitasyonda, beyin plastistesi kullanılıyor.”

“NÖRONAL PLASTİSİTE UMUT VERİYOR”
Gürses, Serebral palsi hastalığında kullanılan tedavi metodu nöronal plastisite hakkında şu bilgileri aktardı: “Beyin milyarlarca nörondan oluşur. Nöronlar (sinir hücreleri) birbirleriyle sinapslar aracılığıyla iletişim kurar. Bir nöron diğer nöronla binlerce sinaptik bağlantıya sahiptir. Hasar gören nöronun yeniden çoğalma özelliği yoktur ancak sağlam kalan nöronların, sinaptik bağlantılarını çoğaltarak hasar gören nöronun fonksiyonunu üstlenmesini sağlayabiliriz. Özellikle serebral palside beyin hasarından sonra rehabilitasyonda, beyin plastistesini kullanmaktayız. Bu nedenle, beyin etkilenmesi ve hasarı olan çocuklarda erken rehabilitasyonla daha güzel sonuçlar elde edilmektedir.”

“Ebeveynlere önerim, beynin “kullan ya da kaybet” kuralına göre işlediğini bilmeleri.”

“EBEVEYNLER KULLAN VEYA KAYBET KURALINI BİLMELİ”
Bebeklerin genel gelişimlerine bakarak “üstün zeka” durumunu anlamanın mümkün olmadığı savunan Gürses, bu düşüncesini şöyle detaylandırdı: “Bebeğin gelişimini, kaba motor, ince motor, kişisel sosyal ve dil gelişimi olarak dört grupta inceliyoruz. Zeka bunların dışında, çok farklı bileşenleri ve tanımları olan bir kavramdır. Bilindiği gibi 6 yaşından sonra, zeka (WISC-R) testi yapılabilmektedir ancak zekayı ne kadar ölçtüğü tartışılır. Ebeveynlere önerim, beynin “kullan ya da kaybet” kuralına göre işlediğini bilmeleri. Kullanırlarsa güçlenir, kullanmazlarsa sinapslar (beyindeki sinir hücreleri arasında mesaj alışverişini sağlayan bağlantı noktaları) zayıflayarak ortadan kalkar. Bu nedenle çocuklarına sinapslarını çoğaltacak alanlar oluşturmak için, çevresini anlayıp deneyimlemesine izin vermek, neden-sonuç ilişkisi ve çözüm bulmalarına, zorlanmalarına izin vermeleri gerekir.”

“YETERSİZ BESLENME BEYNİ OLUMSUZ ETKİLER”
Yetersiz beslenmenin özellikle erken çocukluk döneminde nörogelişimsel geriliklere, öğrenme problemlerine ve akademik başarıda düşüşe yol açtığını hatırlatan Gürses, özellikle iyot, folik asit, vitamin eksikliği esansiyel yağ asitleri ve protein eksikliklerinin, beyin gelişimini olumsuz etkileyeceğinin altını çizdi.