Connect with us

Habibe Akşit

ETİK LİDERLİK…

Değerler ve değerlere dayalı etik ilkeler “ikilemler ve belirsizlik durumlarında” birey ve şirket için stratejik bir yön göstericidir. “Sağlam temelli ve tutarlı değerlere sahip olmak” liderlerin başarısında anahtar unsurdur. Güçlü liderler “güçlü kişisel değerlere, etik ilkelere ve bu konuda bütünsel davranışlara” sahip kişilerdir.

 

Kobi Yaşam’ın değerli okurları merhaba…

Bu sayımızda etik liderlik hakkında paylaşımda bulunacağım. Bunun için Platon’a kulak vererek başlamak istedim. M.Ö. 428-348 yıllarında yaşayan ve Sokrates’in öğrencilerinden olan Platon, etik ile ilgili öylesine sorular sormuş ki, bu izi sürmek gerekti. Güçlü sorular, cevapları bulmak için hakikatli yol arkadaşıdır…
Hazırsanız başlayalım…

AKLIMDA DELİ SORULAR…
Platon, ‘Devlet’ adlı kitabında “denge ve içsel uyuma” dikkat çekerek “Önemli olan görünmez olmak mı, yoksa görünmez olduğumuzda yaptıklarımız mı?” diye sorarak bizi alışkanlıklarımızın konforundan çıkarır. Platon’un açtığı bu sorular koridorunda ilerlerken başka sorular kafamızda dans etmeye başlar. Sorular fısıldar durur:
-Sadece etrafın baskısı ile ahlaklı davranıyorsam, ahlakım sınavdan geçmiş sayılır mı?
-Seçimlerimde özgür iradem nerede?
-İçselleştirmediğimiz değerlerin kendisi ahlak olabilir mi? Yoksa bayramlık elbise gibi mi kalır?
-Hiç kimse görmese de ahlaklı mıyım?

Bu ve benzeri sorular bizi “değer, etik, ahlak, özgür irade ile karar verme, kararlarımızın sorumluluğunu taşıma ve sonuçlarını yaşama” gibi birçok kavram ve olguya götürür… İşte tam bu noktada, sadece çalışma hayatı için değil, yaşamımızın bütününde de liderliğimizin “etik” ile buluşması gerekir.

Şirketlerde iş yapış şekline bağlı olarak farklı liderlik yetkinlikleri ortaya çıksa da hangi liderlik yetkinliği veya tarzı kullanılırsa kullanılsın, her tür liderden “etik bir duruş ve etik hesap verilebilirlik davranışı” beklenmektedir. Bu da ister istemez liderlik yolculuğunun, “etik liderlikle” buluşması anlamına gelir.

KAVRAMLARA YAKINDAN BAKALIM…
Etik liderlik, iş etiği ve liderlik kavramını kesiştiği noktadır. Etik liderlik tarzı, bir yetkinlik olarak şirketlerde etik kültürün yaratılmasında önem taşır. O açıdan etik liderliğin beslendiği temel kavramlar olan değer, etik, ahlak, iş etiği ve yönetsel etik kavramlarına yakından bakmak gerekir.

Değer Kavramı: Liderlikle ilgili çalışmalarda değerler, liderliğin en etkili dayanağı olarak belirtmektedir. Değerler, hayatımızda bize rehberlik eden, davranışlarımızı biçimlendiren hayata dair ilkelerimizdir. Var oluşumuzun anlam boyutunda bizi şekillendirirler. Anlamlı bir hayat, değerlerin sorumluluğunu taşımakla olanaklıdır.

Değerler, etik ilkeler, davranış ve davranışının sorumluluğunu almak, gerçekte özgür irade ile hayatın sorumluluğunu almak demektir. Değerlerimize uygun hayat sürmek için, etik üstünde düşünmek gerekecektir.

Etik ve Ahlak Kavramları: Etik, Yunanca “ethos” kökeninden gelmektedir. Ethos kelimesi iki anlamı içinde barındırır. Birincisi, töre ve alışkanlıktır. İkincisi karakter ve kişiliktir.

TDK (1998) etiği, “ahlak bilimi” ve “ahlakla ilgili” olarak tanımlamaktadır. Ahlak, “hâlihazırdaki sosyolojik durumu” incelerken; etik “ahlaka uygun kriterlerin ve ahlaka kılavuz olan davranışların” neler olması gerektiğine yani “ideal dünyadaki olması gereken iyilere” vurgu yapar.

Bu çerçevede değerlendirildiğinde ahlak, toplumlara ve zaman dilimlerine göre farklılık gösterebilirken; etik ise daha genel geçer, evrensel kurallara odaklanmakta, zamana, toplumlara ve mekânlara göre farklılık göstermemektedir.
Bu nedenle ahlak, etiğin inceleme konusudur. Bununla beraber akademik dünya haricinde ahlak ve etik sıklıkla birbirinin yerine kullanılmaktadır.

İş Etiği ve Yönetsel Etik: Karar verme durumunda olan liderler, karşılaştıkları etik sorunlar, etik ikilemler ve kararların şirket içindeki güvenilirliğine dayanak oluşturmak için “etik ilke ve standartlara” ihtiyaç duyarlar. Bu noktada etik liderliğin temelini oluşturan ve değerlerden beslenen iki kavram olan “iş etiği ve yönetsel etik”, etik liderliğin şirket içinde vücut bulması için önem taşır.

İş etiği, iş hayatındaki etik problemleri inceler ve davranışlara rehberlik edecek kurallar oluşturmaya çalışır. İş etiği, şirketlerin A’dan Z’ye vermiş oldukları hizmetin tüm aşamalarında birey ve şirket seviyesindeki davranışların etik yönlerine odaklanır ve bu davranışlara rehberlik edecek kuralları içerir. Günümüzde şirketlerin diğer sorumluluklarıyla beraber ahlaki sorumluluğu olduğu görüşüyle birlikte, iş etiği her yönüyle irdelenen bir konu haline gelmiştir. O açıdan iş etiği, sosyal sorumluluğu da içeren bir anlam taşımaya başlamıştır.

Yönetsel etik, şirketlerde bireylerin karar alırken ahlaklı olmalarını esas alır. Bu nedenle yönetsel etik, karar verici için doğru ve yanlışı birbirinden ayırma ve doğru olan kararı almaya yönlendirme misyonunu taşır. Yönetsel etik, her yönetim kararının içinde bulunan etik boyutu açığa çıkarmak ve etik değerleri net bir şekilde ifade etmek ve gerekçelerini ortaya koymak gibi iki temel amacı da yerine getirir.

Yönetsel etik, yönetsel kararlar için etik kuralları göz önüne almayı gerektirir ve karar verirken etik açıdan doğrunun seçilmesi ve uygulanması için rehberlik eder. Bu açıdan paydaş ilişkilerinde güven ve sürdürülebilir ilişkilerin yürütülmesinde önem taşır.

ETİK, GÜN İÇİNDE BİZİMLE…
Etik; her günkü kararlarımızda ortaya çıkar, kendini gösterir. Karar verme sürecinde etik ilkelere göre davranmak gerekir. Şirket içinde görev alan yöneticiler, kararlarının ve faaliyetlerinin şirket değerleri ve etik ilkeleri ile bağlantısını vurgulamak ve bunu çalışanlara göstermek durumundadırlar.

Çünkü şirketler, etik ilkelerini yayınlayarak, faaliyet ve kararlarında kendilerine yol gösterecek, değerlerinden beslenen etik ilkelerine göre davranacaklarını taahhüt ederler. Bu taahhüt, bir sorumluluktur ve şirketin itibar yönetimi ile doğrudan bağlantılıdır.

Şirketlerin itibar yönetiminin temel unsuru faaliyetlerinde etik değer ve etik ilkelerine göre davranmaları ve bunu taahhüt etmeleridir. Bunun sonucu olarak çevrede ahlaklı kuruluş, temiz kuruluş olarak algılanacaklar, şirket itibarları artacaktır. Şirketler bu taahhüde çalışanları ve yöneticilerinin, etik liderlik davranışı göstermesi yoluyla bağlı kalırlar.

Liderler “şirket değerlerini” şirketin her kademesine yaydıkları ölçüde, etiğin kurumsallaşması için önemli bir adım atılır. Liderlerin temel işlevi, şirketin değerlerini tanımlamak ve değerlerle ilgili olarak çalışanların farkındalığını artırmaktır. Bu farkındalık çalışanların değerlere ilişkin düşünce ve duygularını kapsar. Bu açıdan etik liderlik, şirketin her kademesine değerleri anlatabilmeyi, şirketin hedefleri ile değer birlikteliğini oluşturabilmeyi ve böylece değerlerin şirkette yayılımını sağlamayı içermektedir.

Değerler ve değerlere dayalı etik ilkeler “ikilemler ve belirsizlik durumlarında” birey ve şirket için stratejik bir yön göstericidir. “Sağlam temelli ve tutarlı değerlere sahip olmak” liderlerin başarısında anahtar unsurdur. Güçlü liderler “güçlü kişisel değerlere, etik ilkelere ve bu konuda bütünsel davranışlara” sahip kişilerdir

SON SÖZLER…
Bu sayıdaki paylaşımımı gene Platon’la bitirmek isterim. Diyor ki “Doğru olmak zahmetlidir, çünkü iyiliğin önüne alın teri konmuştur.”

Etiğin kurumsallaşması şirketlerde uzun bir yolculuk gerektirebilir, alın teri ister. Bunun için şirketler değerlerini belirleme, etik ilkelerini saptama, tüm örgütsel dokümanları etik ilkeler ışığında gözden geçirip yeniden tanımlama ve yöneticilerin ve tüm çalışanların etik ilkeler çerçevesinde davranmalarını güvence altına almak durumundadırlar.

Etik liderlik, bu sürecin samimiyetle yürütülmesinde ve yerleşmesinde temel unsurdur. Sonuç, güven, bağlılık, itibar ve sürdürülebilir bir gelecektir.

Sonraki yazımızda görüşüne kadar, tüm Kobi Yaşam okurlarına sevgi ve saygılarımı iletiyorum.

Bizi Paylaşın
Continue Reading
Yorum yapmak için tıklayın

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir