İNGİLTERE’YLE TİCARETTE YENİ DÖNEMİN ŞİFRELERİ…

29 Aralık 2020’de imzalanan ve 1 Ocak 2021’de yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması (STA), Türkiye ile İngiltere’nin lokomotifi olduğu Birleşik Krallık arasındaki ekonomik ilişkileri nasıl etkileyecek? EİB’in organizesi ve Ticaret Bakanlığı uzmanlarının katılımıyla gerçekleşen online konferansta bu önemli konu masaya yatırıldı.

Ticaret Bakanlığı Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği (AB) Genel Müdür Yardımcısı Atilla Bastırmacı, Bakanlık AB Uzmanı Ahmet Şevket Dayıoğlu, AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Elif Gürsoy ve Bakanlık Ticaret Uzmanı İmge Kolağasıgil; Ege İhracatçı Birlikleri’nce (EİB) dijital ortamda düzenlenen konferansta, Türkiye-Birleşik Krallık Serbest Ticaret Anlaşması’nın (STA) iki ülkenin ekonomisini ve ticari ilişkilerini nasıl etkileyeceğine dair bilgi, görüş ve analizlerini paylaştı.

EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, konferansın açılışında Birleşik Krallık’ın Brexit sonrası Avrupa Birliği’yle (AB) vardığı anlaşmanın ardından ilk Serbest Ticaret Anlaşması’nı (STA) Türkiye’yle imzaladığını ve böylece her iki arasındaki ticari ilişkilerin yeni bir yasal zemine oturduğunu belirtti.

Jak Eskinazi-EİB Koordinatör Başkanı 

GB’NİN SAĞLADIĞI MUAFİYET AVANTAJI KORUNUYOR
Bu anlaşmayla 25 yıllık Gümrük Birliği’nin (GB) sağladığı muafiyet avantajının korunduğunu ve ticari hacmin 20 milyar doları bulacağı yeni bir dönemin kapısının aralandığını ifade eden Eskinazi, “Birleşik Krallık, 2020’de 10,4 milyar dolarla Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ikinci pazar, Ege İhracatçı Birlikleri’nin ise 825 milyon dolarla en çok ihracat yaptığı üçüncü pazar konumunda yer alıyor. Ege’den en fazla ihracat yaptığımız sektörlerimiz kuru meyve, konfeksiyon, yaş meyve sebze mamuller ve su ürünleri. Yıllardır yukarı yönlü bir seyir izleyen ticaretimiz var. Son 10 senede ticaretimizde yüzde 70’lik artış yaşandı.” dedi.

BİRLEŞİK KRALLIK, TİCARET REJİMİNİ YENİDEN KURGULUYOR
Online konferansta Türkiye-Birleşik Krallık STA’na ilişkin konuşmalarda şu detaylar ön plana çıktı:
– Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılmasıyla Gümrük Birliği (GB) ilişkimiz sona erdi. Birleşik Krallık 165 ülkeyle ticaret rejimini yeniden kurgulamaya başladı.
– Kurgulama aşaması henüz tamamlanmadı. İngilizler bazı alanlarda geçiş süreçleri devreye aldı ve bu doğrultuda bazı uygulamaları pratiğe geçirdi.
– Söz konusu STA’nın temel amacı GB şartlarını günümüze uyarlamak. Anlaşmanın ilk basamağı ve esas kapsamı mal ticaretine yönelik. AB dönemindeki durumdan en önemli farkı bu. AB anlaşması hizmetler, yatırımlar, güvenlik ve eğitim gibi birçok alanı kapsıyordu.
– Bu anlaşmalar Birleşik Krallık ile muhatap ülkeler arasındaki müzakerelerin ilk aşaması niteliğinde. Önümüzdeki aylarda Türkiye açısından önemli hizmetler ve yatırımlar gibi birkaç konu başlığıyla ilerleyecek.

STA, GB’DEN MENŞE KONUSUNDA AYRIŞIYOR
– STA, GB’den menşe hususunda ayrışıyor. Sanayi ve tarımda gümrük vergisi boyutuyla GB şartları tümüyle devam ediyor. Ancak serbest dolaşımdan “menşe bazlı bir ticarete” geçildiği için STA içeriğinde menşe kurallarının ayrıntılarıyla yer aldığı bir protokol var.
– Menşe kurallarının yürürlüğe konmasıyla “menşe beyanı sistemine geçiliyor olması” en belirgin değişiklik.
– A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenirken yalnızca eşyanın serbest dolaşımda olup olmamasına bakılmaktaydı; menşenin bir önemi yoktu. Bundan böyle GB kapsamındaki eşya ticareti de dahil Birleşik Krallık’la ticarette menşe kuralları ve menşe beyanı geçerli olacak.
– Öncesinde A.TR Dolaşım Belgesi’yle bir eşya Birleşik Krallık’a gönderilirken AB üyesi olduğu için telafi edici vergi ödeme yükümlülüğü vardı. Yeni sistemde “geri ödeme” yükümlülüğünde esnemeye gidildi. “50 ve 63’üncü fasıllar tekstil ve konfeksiyon eşyası hariç” geri kalan bütün fasıllarda geri ödeme yükümlülüğü kaldırıldı. Dahilde işleme rejimi kullanılabiliyor. İhraç ürününe, Türk menşei kazandırılıyorsa telafi edici vergi ödeme yükümlülüğü yok. Menşe beyanını düzenlenip Birleşik Krallık’a ihraç edebilecek.

50 VE 63’ÜNCÜ FASILLAR
– 50 ve 63’üncü fasıllarda bir eşya Birleşik Krallık’a ihraç ediliyorsa telafi edici vergi yükümlülüğü hala var. Diğer fasıllarda Türk menşeli bir eşya ihraç ediyorsanız o eşyanın üretiminde kullandığınız girdiler için dahilde işleme rejiminden telafi edici vergi yükümlülüğü olmadan istifade edilebilecek.
– AB’nin tercihleri dolayısıyla Birleşik Krallık, PAN Avrupa-Akdeniz kümülasyon sistemine şu an taraf değil. İkili bazlı menşe kurallarıyla ticaretimiz devam edecek. Çapraz kümülasyon işlemeyecek.
– Anlaşmayla büyük ölçüde Türkiye’nin “devamlılık, gümrük vergileri ve menşe boyutuyla ilgili” istekleri karşılandı. Tarım, teknik düzenlemeler, CE işareti, sübvansiyonlar, devlet yardımları ve menşe kuralları yeniden gözden geçirilecek ve müzakere edilecek.

– Kısa bir süre önce AB anlaşmasına paralel yeni bir menşe protokol taslağı paylaşıldı. Bazı farklılıklar tespit edildiği için menşe eki revize edildi. Teknik düzenlemeler için de AB anlaşması inceleniyor.
– İngilizlerle “tarımın ayrı bir müzakere konusu olması için” mutabakat sağlandı.
– Bazı ürünlerde Türkiye’nin ilave talepleri; İngiltere’ninse Türkiye’den açılım beklentisi var. Buna dair süreç önümüzdeki aylarda başlayacak.
-Brexit ve Türkiye’nin STA’sından bağımsız olarak Birleşik Krallık’ın Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) nezdinde tarife kotalarıyla ilgili devam eden Türkiye’nin de taraf olduğu bir süreç var. Birleşik Krallık, AB’den ayrılmasıyla birlikte tüm dünyaya tanıdığı tarife kotalarını yeniden müzakere etti. DTÖ boyutuyla süreç devam ediyor. Bir taraftan DTÖ sürecini takip edilirken, bir yandan tarım konusunda karşılıklı taviz yoluyla ilave bir serbestleşme yapılıp yapılamayacağı ele alınacak.
-Anlaşmanın en önemli unsuru artık menşe beyanı ile ticaret yapılacak olması ve menşe kurallarına geçiliyor olması.
– Hem Türkiye hem Birleşik Krallık tarafında Meclis onay süreci tamamlandıktan sonra anlaşmanın yürürlük süreçleri tamamlanacak. Menşe ile başlayarak anlaşmanın revizyonu, menşe çalışması bu ay içerisinde tamamlanacak. Ardından tarım ve teknik düzenleme süreci de görüşülecek.
-EORI numarası ihracatçılarımız için geçerli değil. Birleşik Krallık’ın kendi ihracatçıları için alması gereken bir numara.
-CE işareti iliştirerek ihraç edilen ürünlerde Birleşik Krallık bu işareti 1 Ocak 2022’ye kadar tanıyacak.