TÜRK-SURİYELİ ORTAKLI İŞLETMELER EKONOMİYİ NASIL ETKİLİYOR?

Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 12 ülkede 25 binden fazla KOBİ statüsündeki işletmeye destek vererek istihdam oluşmasını ve girişimlerin büyümesini sağlayan uluslararası sivil toplum kuruluşu Building Markets’in yayınladığı “Türk-Suriyeli İşletmelerin Ortaklığı” başlıklı raporda; Suriyeli işletme sahiplerinin Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Körfez ülkeleri pazarını çok iyi tanıdıkları ve buralardaki talepleri doğru okuyarak Türk üreticileri yönlendirdiklerine dikkat çekildi. “Karşılıklı güven duygusu, iletişim ve işletmelerin güvenirliklerinin gelişmesiyle” Türk ve Suriyeli girişimciler arasındaki iş birliklerinin ve elde edilen kazancın artacağına vurgu yapıldı.

Yaşamlarını ülkelerindeki iç savaş sebebiyle sığındıkları Türkiye’de sürdüren Suriyeli sayısı 3 milyon 600 bin civarında. Suriyelilerce kurulan işletme sayısıysa yaklaşık 10 bin. Building Markets, Suriye’deki iş savaşın şiddeti artınca 2016 yılında Türkiye’de araştırmalara başladı. Bugüne dek Türkiye’deki 2 bini aşkın Suriyelilerce kurulan işletmeye eğitim ve mentorluk desteği sunarak Türk ekonomisine entegre olmalarına katkı sağladı. Ağındaki girişimlerin ulusal ve uluslararası ihalelerin alınmasına ve iş ortaklıkları oluşumuna yardım etti. Saha araştırmalarında toparladığı verileri raporlaştıran Building Markets, Türkiye’deki Suriyeli müteşebbislerin sorunlarına da değindi.

YÜZDE 45’İNİN YABANCI ORTAKLIKLARI VAR
Building Markets’in hazırladığı “Türk-Suriyeli İşletmelerin Ortaklığı” başlıklı rapora göre Türkiye’deki Suriyeli işletmelerin yüzde 39’u toptan ve perakende ticaret, yüzde 19’u imalat işiyle uğraşıyor. Yüzde 45’inin yabancı ortaklıkları var. Yüzde 31’i başta Irak ve Suriye’ye pek çok ülkeye ihracat yapıyor.

HER BİRİ ORTALAMA 7 KİŞİYE İSTİHDAM SAĞLADI
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırmaları Vakfı’nın (TEPAV) istatistiklerinden de yararlanılan raporda Türkiye’de kurulan 10 bin civarındaki Suriyeli işletmenin her biri yüzde 60’ı kendi ülkelerinden ortalama 7 kişiye iş kapısı açtı. Suriyeli şirketler en çok İstanbul, Gaziantep, Mersin, Hatay ve Bursa’da faaliyet göstermekte.

Gaziantep Ticaret Odası’nca kurulan ‘Suriye Masası’ Brezilya’da ‘en sıra dışı’ proje seçildi.

TÜRKİYE-SURİYE İŞ KONSEYİ VE SURİYE MASASI’NIN ETKİSİ
Suriyeli iş adamları hakkındaki olumsuz algının zamanla kırıldığı ve Türklerle ortaklıkların giderek arttığı görüşünün dile getirildiği raporda; Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) bünyesindeki Türkiye-Suriye İş Konseyi ile Gaziantep Ticaret Odası’nın kurduğu Suriye Masası’nın ortak iş fikrinde olanları cesaretlendirdiği ve birbirleriyle buluşturduğu kaydedildi.

SAYILARI 2011’DE 12 İDİ, 2020’DE 2 BİNİ GEÇTİ
2011 yılından önce Gaziantep Ticaret Odası’na üye olan Suriyeli şirket sayısı sadece 12 idi. Suriye Masası’nın etkisiyle Gaziantep’te gerçekleşen iş birliklerinde başarılı sonuçlara erişilince sayı 2020’de 2 bini geçti. Dünya Odalar Kongresi’nde bu durum ‘Gaziantep Modeli’ diye anlatıldı.

ARAP PAZARINDAKİ TALEPLERİ DOĞRU OKUYORLAR
Rapordaki ilginç notlardan biri de Covid-19 salgınının Türk ve Suriyeliler arasındaki ortaklıklara nasıl yansıyacağıyla ilgili. Building Markets, salgının yeni pazar arayışındaki Türk üreticileri Suriyelilerle ortaklık kurmaya yönelteceğini belirtiyor: “Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Körfez ülkeleri pazarını iyi tanıyan Suriyeli işletmeler, Arap dünyasının taleplerini doğru okuyarak Türk üreticileri yönlendirebiliyor. Karşılıklı güven duygusu, iletişim ve işletmelerin güvenirliklerinin gelişmesi ile Türk ve Suriyeli girişimciler iş birliklerini ve kazançlarını birlikte arttıracaklar.”

SURİYELİ İŞLETMELERİN TÜRK EKONOMİSİNE KATKILARI
Raporda, Türk-Suriyeli ortaklı şirketlerin Türkiye ekonomisine katkılarına dair şu bilgiler aktarılıyor:
-Suriyeli işletmelerin önemli bir kısmı tekstil, gıda, tatlıcılık, ayakkabı, halı dokumacılığı ve mobilya gibi sektörlerde faal. Tanıttıkları ucuz ve yeni ürünler ihracatı hızlandırdı ve pazarı büyüttü.

-Gaziantep Nizip’teki geleneksel sabun üreticilerinin çoğunluğu yurt içindeki talep düşünce 2011’de kepenk kapatmıştı. Suriyelilerin açtığı küçük işletmeler ve sağladıkları işçi desteğiyle Nizip sabunu aralarında Japonya, Hollanda ve Kanada’nın da bulunduğu 11 ülkeye ihraç ediliyor.

-Türkiye’deki Suriyeli işletmelerin yaklaşık yüzde 20’si ayakkabı üreticiliğiyle uğraşıyor. Gaziantep’te binlerce kişiye istihdam sağlandı. Ayakkabı üreticileri yurt içi ve yurt dışında yeni pazarlar buldu.

-Arapça konuşulan bölgeleri iyi tanıyan ve bölge pazarının ihtiyaçlarını anlayabilen Suriyeli ticaret insanları Türk mallarının Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Körfez ülkelerindeki rekabetini güçlendirdi. Türk üreticiler pazara daha iyi nüfuz edebildi.

Saleh Al Abdullah-Souq Al Anadol’un (Anadolu Pazarı) ortaklarından

SOUQ AL ANADOL (ANADOLU PAZARI) ÖRNEĞİ…
Souq Al Anadol (Anadolu Pazarı), başarılı iş ortaklıklarından. Türk ürünlerini Ortadoğu pazarına doğrudan sunan bir e-ticaret ağı. Makine ve yedek parça, tekstil, temizlik, gıda, ayakkabı, çocuk giyim, mobilya ve ev aletleri sektörlerine ait yüzlerce ürünün toptan satışını gerçekleşiyor. Souq Al Anadol’un ortaklarından Saleh Al Abdullah geçtiğimiz yıl İstanbul’da açtıkları ofisle satışlarını yüzde 70 artırdıklarını açıkladı: “Covid- 19 pandemisine rağmen geleceğe umutla bakıyoruz. Türkiye’nin finansal kalbi İstanbul’da açtığımız ofisle lojistik maliyetlerimiz düştü. Her geçen gün daha çok alıcı, Türk mallarına rağbet gösteriyor.”

Raporun tamamı https://buildingmarkets.org/sites/default/files/pdm_reports/turkish_syrian_business_partnerships_part2.pdf adresinde.