Stalin’in “Herkes bilsin ki, Rus Milleti; Boğazlarla, Ardahan’ı ele geçirmekten asla vazgeçmeyecektir. Çok yakında bu davalarımızı halledeceğimizi müjdeliyorum.” sözleri üzerine derhal Rus Elçiliği’ne giden Atatürk, aynı gece sürçü lisan açıklaması yaptırtır.
ABD Başkanı Donald J. Trump’ın, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hitaben yazdığı 9 Ekim 2019 tarihli skandal mektup; iktidarı, muhalefeti ve sivil toplumuyla Türkiye’den hak ettiği cevabı aldı. Mektup kabul edilemez ifadelerle doluydu ve diplomasi dilinin nezaket kuralları hiçe sayılmıştı.
Geçmişte buna benzer durumlar meydana gelmiş mi diye aklınızdan geçiriyorsanız; Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün büyük bir densizliğe imza atan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) Lideri Stalin’e haddini bildirmesi unutulmaz hatıralar arasında yer almakta.
STALİN’DEN KÜSTAH İFADELER
Yıl, 1935’tir. Stalin, Ekim 1917 Devrimi’nin yıldönümü kutlamalarında şu küstah cümleleri dile getirir: “Herkes bilsin ki, Rus Milleti; Boğazlarla, Ardahan’ı ele geçirmekten asla vazgeçmeyecektir. Çok yakın bir zamanda bu davalarımızı halletmiş olacağımızı şimdiden müjdeliyorum.”
ATATÜRK: HAZIRLAYIN ARABALARI!
O sırada SSCB’nin Ankara Büyükelçisi, tanınmış hariciyecilerden Lev Karahan’dır. Stalin’in demecini öğrenen Atatürk bir hayli rahatsız olur ve öfkelenir. Saatler gece yarısını gösterirken beraberindeki ekibin tatlı dille ve usulüne göre yaptığı itirazlara rağmen Sovyet Elçiliği’ne doğru yola koyulur. Hem de protokolsüz. Şaşkınlığı yüzüne yansıyan personeline, “Ben protokol falan dinlemiyorum çocuk. Stalin vatanımın topraklarına göz dikmiş, sen bana protokolden söz ediyorsun. Hazırlayın arabaları!” der.
“METNİ GETİR DE İŞİN ASLINI ANLAYALIM”
Atatürk devrim kutlamaları dolayısıyla balonun gerçekleştiği Sovyet Elçiliği’nde kendisini karşılayan Büyükelçi Karahan’a şunları söyler: “Ajanstan öğrendiğime göre Başkanınız Stalin, Ardahan ile Boğazları istemiş, kararı katiymiş. Pek yakın bir gelecekte bu kararını uygulayacakmış. Tam böyle söyleyip söylemediğini bilemem ama buna benzer şeyler söylemiş. Tabii bu konuşmanın bir kopyası sende vardır. Getir bakalım şunu da işin aslını faslını iyi anlayalım.”
“İSTEDİĞİM CEVAP GELMEZSE RUS SINIRINDAYIM”
Metnin orijinali Atatürk’e getirilir. Tercüme edilen metin, ajansın geçtiğiyle kelimesi kelimesine aynıdır. Karahan’a dönen Atatürk, “Elçiliğin telsizinden derhal Stalin’i bulduracaksın. Başkanın tükürdüğünü yalayacak, yalamazsa ben yapacağımı bilirim.
Bu cevap bu gece gelecek çünkü benim senin başkanınınkinden daha önemli bir kararım var. İstediğim cevabı almadan elçiliğinizden dışarı adım atmam. Eğer cevap istemediğim şekilde gelirse bil ki buradan çıkıp doğru Rus sınırına gideceğim.” diye konuşur.
STALİN, TÜKÜRDÜĞÜNÜ YALAR
Karahan çaresizdir ve söyleneni yapar. Nihayetinde SSCB’den gelen açıklama Atatürk’ün istediği yöndedir: “Stalin sürçü lisan eylemiştir. Boğazlar ile Ardahan’ı almak gibi bir arzusu kesinlikle yoktur.” Atatürk, uzun süredir tanıştığı ve bu olay yüzünden can güvenliğinin tehlikede olduğunu düşündüğü Karahan’a, Türkiye’ye iltica etmeyi önerir. Rus elçi, görevinin sonlandırıldığını ve derhal ülkesine çağrıldığını belirterek teklifi kibarca reddeder.
10 gün sonra Ankara’ya Karahan’ın fırında yakılarak idam edildiği bilgisi ulaşır.
————————-
KAYNAKLAR
-Arıburnu, Kemal Atatürk’ten Anılar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara,1976, s. 205-208.
-Atatürk’ten Gençliğe Unutulmaz Anılar, Ahmet Gürel, Mayıs 2009.
