KAYSERİ ULAŞIM A.Ş. – BÜTÜNSEL LİDERLİK YAKLAŞIMI

“Her kurum, kendi hedefleri doğrultusunda kendi kaynaklarını etkin kullanmak için kendi yol, yöntem ve araçlarını bulacaktır. Liderlik bu yolculukta hedefi, “paylaşılan ortak hedef” haline getirip tüm kuruma iletir, yolu netleştirir, kurumun ve kişilerin potansiyelini açığa çıkarır.”

DR. HABİBE AKŞİT

Merhabalar, ilk sayımızda bu sayfada neleri bulacağınızı belirtmiş; uygulama örnekleri, şirketlerin konuya ilişkin projeleri, yaklaşımları, öğrenmeleri, değişimi nasıl yönettiklerini anlattıkları özel dosyaların da olacağını söylemiştim. Sözümü tutuyorum. Bu sayımızda bir uygulama örneği olarak Kayseri Ulaşım A.Ş. Bütünsel Liderlik Sistemi (BLS) Projesi’ni sizlerle paylaşacağım.

Kayseri Ulaşım A.Ş. ile gerçekleştirdiğim ve Bütünsel Liderlik Sistemi (BLS) olarak adlandırdığımız, 2019 Ocak ayında başlayan proje, Haziran sonu itibariyle tamamlandı. Projenin moderatörlüğünü yapmak ve oluşan öğrenme ortamının bir parçası olmak, benim için çok değerli bir deneyimdi. Bu deneyimi Kobi Yaşam okurlarıyla paylaşmak istedim. Talebimi, Kuruma ilettim. Talebi, büyük bir memnuniyetle karşılayıp, bana bilgilerini ve deneyimlerini Kobi Yaşam okurlarıyla paylaşma onurunu verdiler. Çok teşekkür ediyorum.

Bu sayıda sizlere hem Bütünsel Liderlik Sistemi (BLS)’nin genel yapısından bahsedeceğim; hem de BLS’nin şirket içerisinde nasıl yayılım sağladığını Kayseri Ulaşım A.Ş. Genel Müdürü Feyzullah Gündoğdu’yla yaptığım kısa söyleşiyle aktaracağım. Kayseri Ulaşım A.Ş., Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin ulaşım alanındaki hizmetlerini yürütmek amacıyla 2008 yılında kurmuş olduğu bir iştirak şirketi. Şirket, 2009 yılından bu yana raylı sistem işletmeciliği alanında hizmetlerini yürütürken, 2011 yılında bisiklet paylaşım sistemini devreye almış ve her yıl kapasitesini artırarak Kayseri’nin 51 noktasına bisiklet paylaşım istasyonu kurmuş.

BAKANLIKTAN AR-GE MERKEZİ BELGESİ
2016 yılında şehir içi otobüs işletmeciliğini ve 2017 yılında da otopark işletme hizmetlerini bünyesine dahil eden Kayseri Ulaşım A.Ş., toplum hayatında önemli yeri olan alanlarda hizmet vermeyi sürdürerek, büyük bir ulaşım şirketi haline gelmiş durumda. Toplu taşıma ücret toplama sisteminin ve fiber optik altyapı haberleşme sistemlerinin işletmeciliğini de sürdüren Ulaşım A.Ş., Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan Ar-Ge Merkezi belgesini almış. Sunduğu ürün, hizmetler ve 1200 çalışanıyla ulusal ve uluslararası birçok ödül ve başarının sahibi. Kayseri Ulaşım A.Ş. bünyesinde gerçekleştirilen Bütünsel Liderlik Sistemi (BLS); katılımlı bir süreçle oluşturulan liderlik tanımı ve yetkinliklerinin belirlenmesinin ardından, yetkinlikleri destekleyecek eğitimler ve sistemin performans göstergelerinin saptanması ile tamamlandı. Projenin sosyal bir çıktısı olarak; çalışanlara ve ailelerine “Pozitif Psikoloji ile Bütüncül Liderlik” ve “Mutlu Kişisel Liderlik ve İyi Olma Halleri” adı altında söyleşiler gerçekleştirildi.

Ben sözü şimdi işin asıl sahibine veriyorum. Sizleri, Kayseri Ulaşım A.Ş. Genel Müdürü Feyzullah Gündoğdu’yla yaptığım söyleşiyle baş başa bırakıyorum.

“LİDERLİK; ÖRNEK VE MODEL OLMAKTIR”
-Lider deyince hepimizin farklı tanımları var. Kurumun en tepesindeki olan kişi olarak siz liderliği nasıl tanımlıyorsunuz? Kayseri Ulaşım A.Ş.’de lider dediğimizde akla kimler geliyor?

Liderlik dediğimizde benim aklıma ilk gelen nokta, örnek olma, model olmak. Çünkü başkalarından beklediğiniz davranış biçimini kendiniz sergileyemezseniz kalıcı ve uygulanabilir liderlikten söz edemezsiniz. Örneğin karşınızdakinden nezaket bekliyorsanız, siz de öyle davranmalısınız. Çalışanlarınızdan özveri bekliyorsanız sizin de özverili olmanız ve bunu onlara göstermeniz gerekir. Bundan dolayı örneklik, örnek olma liderin önemli vasıflarından biridir. Çünkü örnek olmak, aksiyon gerektirir. Yapmalısınız ki örnek olasınız. Yaşamalısınız ki örnekliğiniz kalıcı ve yapıcı olsun.

“ASLINDA HER ÇALIŞANIMIZ BİR LİDERDİR”
-Sektörde uzun bir deneyiminiz var. Hem öğrenim hem tecrübeniz birbirini besleyen, destekleyen ve sektör için öncü olan çalışmaları içeriyor. Bu tecrübeyi uluslararası alana da taşıyıp paylaşıyorsunuz. Çalışanlarla görüştüğüm de sizi örnek aldıklarını söylüyorlar. Çalışanların gelişimini destekliyorsunuz. Birçok kuruluş her şey yolunda giderken değil; bir şeyler ters giderse proje yapıyor. Siz her şey yolunda giderken, başarıları, aldığı ödülleriyle örnek bir kuruluş olarak yeni projelere başladınız. Kayseri Ulaşım A.Ş. bu yılın başında Bütünsel Liderlik Projesi adıyla başlattığı projeyle organizasyonundaki her kademedeki çalışanın liderlik yetkinliklerini geliştirmesi konusunda “katılımlı bir süreçle” bir liderlik çalışması başlattı. Bu projeye nasıl başladınız? Nasıl karar verdiniz? İhtiyaç nasıl doğdu?

Aslında her çalışanımız bir liderdir. Ulaşım A.Ş olarak baktığımızda en mikro organizasyona önderlik eden vardiya sorumlusu bizim en önemli liderimizdir. Vardiya amiri, mühendis, şef, müdür, direktör ve genel müdürü de liderler sıralamasına koyabiliriz. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki bizi başarıya götürecek olan mikro liderlerimizdir. Çivi, nal, at, komutan, savaş, zafer hikâyesini herkes bilir. Bizim hikâyemizde çiviyi en uygun zamanda en uygun biçimde nala çakacak olan veya çakılmasını sağlayacak olanlar bizi başarıya götürecek yoldaki liderlerimizdir. Şirketimiz on yıllık bir maziye sahip. Son 4 yılı ciddi ve büyük atılımlarla geçti. 2016 yılı başında 250 personelimiz varken, 2019 itibari ile 1200 kişilik bir büyüklüğe kavuştuk. Sadece raylı sistem işletirken bugün otobüs, özel halk otobüsü, otopark ve ücret toplama işletmeleri kurumumuz bünyesine katıldı. Kısa zaman dilimi içinde gerçekleşen bu büyüme karşısında ortaya çıkan problemlerle baş edebilmek için kurumsal bütünlüğü sağlamamız gerekiyordu bu yüzden bütünsel liderlik çalışmasına başlamış olduk. Devraldığımız işletmeler farklı kültürleri ve yapıları olan işletmelerdi. Aynı kurum kültürünü oralara aktarmak ve hedeflerimize ortak hareket ederek ulaşmak için aynı liderlik dilini konuşmak durumundaydık. Bütünsel liderlik çalışması bu şekilde başlamış oldu.

“İŞ ARKADAŞLARIMIZIN BİZDEN BEKLENTİLERİNİ TESPİT ETTİK”
-Bütünsel Liderlik Projesi (BLS), Kayseri Ulaşım A.Ş.’ye nasıl bir katkı sağladı? Bu proje şirketinizde nasıl bir kaldıraç etlisi yarattı? Nasıl bir değişim gözlemliyorsunuz?

Biraz önce bahsettiğim gibi hızlı büyüme sürecinde kurumsal reflekslerimiz aynı çeviklikle problemlerimizin üstesinden gelmemize yetmedi. Yaptığımız saha araştırmalarıyla iş arkadaşlarımızın bizden beklentilerini tespit ettik. Bunlardan bir tanesi de şirketimizin büyüme sürecinde kurumsal yapının oluşmasında ve onların kişisel kariyerleri, gelişimi anlamında onlara liderlik etmemizdi. Bütünsel liderlik çalışması, çalışanlarımızı anladığınızı, onlar için çaba sarf ettiğimizi göstermek acısından faydalı bir çalışma oldu. Hem çalışanlarımız kendi eksikliklerini gördüler, süreç içinde aldıkları eğitimler ile bunları tamamlamaya çalıştılar hem de liderlik ettikleri takımlarına karşı sorumluluklarını aynı duyarlılıkla yerine getirme başladılar. Yapılan ortak çalışmalarda belki hiç bir araya gelmemiş olan ekipler aynı masa etrafında ortak emeller için kafa yordular. Farklılıkları gördüler. Farklı bakışlar ile ortak hedeflere nasıl birlikte gidileceğini görmüş oldular.

“İNSANLARI ORTAK İDEALLERİ BİR ARADA TUTAR”
-Bütünsel Liderlik Projesi, Kayseri Ulaşım A.Ş. için nasıl bir anlam taşıyor?

Farklı çalışma alanlarımız, farklı çalışanlarımız, çalışma tarzlarımız bizim zenginliğimiz. Bunları saklı tutarak, koruyarak sorumluluklarımızı en uygun şekilde yerine getirmemiz, işlerimizi in iyi şekilde yapmamız gerekiyor. Bunu ancak ortak davranış biçimi geliştirerek sağlayabiliriz. İnsanları bir arada tutan en önemli unsur ortak ideallerdir. Ortak ideallere ancak birlikte ve ortak hareket edilerek ulaşılabilir. Bu yolculukta aynı ritmde ve ahenkli hareket etmek ancak bütünsel bir yaklaşım ile olabilir. Bütünsel liderlik bize tüm farklılıklarımızla beraber birlikte, ritmik ve ahenkli hareket etmemizi için neler yapmamız gerektiğini gösterdi.

“LİDERLİK ANKETLERİNİ KURUMUN BÜTÜNÜNE YAYDIK”
-Bu projeden öğrenilenler nasıl kullanıldı ve kullanılacak?

Bütünsel Liderlik Sistemimizi, şirketimizdeki diğer sistemlerle konuşur duruma getirdik. Böylece sistemlerdeki ortak odaklanmayı sağlamış olduk. Bütünsel Liderlik Sistemimizi öncelikle bireysel performans sistemimizle bütünsel olarak işleyecek şekilde ele aldık. Mevcut yetkinlik kılavuzumuzu liderlik yetkinlerimize göre güncelledik. Kayseri Ulaşım A.Ş.’de liderlik içi içe girmiş liderlik çemberlerinden oluşmaktadır. Liderlik çemberlerimizden beklenen yetkinliklere göre her bir çember için liderlerin kullanabileceği ve bizim adına “Alet Çantası” dediğimiz içinde hem eğitim hem de farklı gelişim araçları olan bir destek paketi oluşturduk ve bunların eğitimlerini liderlerimize verdik. Bunlara ilaveten şirketimizin belli bölümlerinde uygulanan liderlik anketlerimizi kurumun bütününe yaydık ve yapılandırdık. Kurduğumuz sistemle; her yıl bireysel performans karnelerimizde personelimizin liderlik yetkinlikleri değerlendirilecek, Liderlik anketlerinde liderlerimiz en iyi oldukları alanlar ile gelişmeye açık oldukları alanlarla ilgili geri bildirim alacaklar ve bunları hedef olarak bir sonraki bireysel performans karnesine ekleyerek sürekli gelişimlerine devam edecekler.

“BİZLER VE ÇALIŞANLARIMIZ ROBOT DEĞİLİZ”
-Sayın Genel Müdür, liderlik hepimize sihirli bir kelime olarak geliyor. Sizin diğer kuruluşlara bu konuda iletebileceğiniz mesajlar nelerdir? Nasıl bir yaklaşım kuruluşlarda liderliği etkin hale getirir?

Henüz robotların iş gücü olarak kullanıldığı bir dünyada yaşamıyoruz. Bizler robot değiliz. Çalışanlarımız da değil. Bizler farklıyız. Duygularımız var. Farklı özelliklerimiz var. Kimimiz zayıf kimimiz güçlü. Kimimiz üretken kimimiz iletken. Kimimiz kırılgan. Bununla beraber; Her kurumun ulaşmak istediği hedefleri ve kuruluş amaçları var. Başarılı şirketler tüm kaynaklarını farklılıkları ile beraber aynı amaca aynı doğrultuda yönelten şirketlerdir. Hani beylik bir söz vardır. Başarı asla tesadüf değildir diye. Eğer amaç ve hedef varsa, başarılı olmak isteniyorsa hep beraber, bir bütün olarak çaba sarf etmek, çalışmak gerekir. Çalışanların bütüncül bir anlayışla aynı doğrultuda hareket etmesi liderlik yaklaşımı ile mümkündür. Liderler, çalışanlarının potansiyelini doğal yollardan açığa çıkaran ve onları aynı yöne kanalize eden kişilerdir. Özetle başarıya giden yol, erkin liderlikten geçer diyebiliriz. Belki fark edilmezler ama her başarılı sonucun arkasında liderler vardır. Liderler önderlik ederler, yol gösterirler, yol açarlar ama önde gitmezler. Birlikte ve beraber hareket ederler. Başarıdan ve hedeflerden bahsedince hep kurumların kazanımları ön plana çıkıyor gibi anlaşılabilir. Lakin liderlerin yetkinliklerinin arttırılması, yeni donanımlar kazanması ve kişisel gelişimleri, kariyerleri de bu sürecin bir parçası olmalı.

-Sayın Genel Müdür, sizin şahsınızda tüm Kayseri Ulaşım A.Ş. çalışanlarına tekrar teşekkür ederim. Başta da belirttiğim gibi projenin moderatörlüğünü yapmak ve oluşan öğrenme ortamının bir parçası olmak benim için çok değerli bir deneyimdi. Bu deneyimi KOBİ YAŞAM okurlarıyla içtenlikle paylaştığınız için çok teşekkür ederim. Kayseri Ulaşım A.Ş.’nin başarılarını büyük bir memnuniyetle izlemeye devam edeceğiz.

SAHİPLENME EN TEPEDE BAŞLIYOR…

Görüldüğü üzere;
1. Sahiplenme en tepedeki liderde başlıyor. Sorumluluk aldı ve kendisi de değişimi destekledi. Değişimden korkmadı.
2. Role model olarak organizasyonun her kesimindeki liderlerin ve tüm çalışanların projeyi sahiplenmesini sağladı. Davranışlarıyla bunu gösterdi. Tüm aşamalara, sunumlara, ara toplantılara bizzat katıldı. Çalıştı.
3. Çalışanların düşüncelerinden öğrendi. Onlara kendilerini ifade edebilecekleri fırsat ve alanlar yarattı.
4. Kendi görüşlerini içtenlikle paylaştı.
5. Yeni bilgiler ve sistemlerde “nelerin mümkün” olabileceğine odaklandı. Yapılabilirlik üzerine durdu.
6. Kaynaklarını gerçekçi bir şekilde yönetti. Projede hangi kaynaklara sahibiz ve hangi kaynakları kullanma durumundayız analizini yaptı. Hem insan gücü hem de diğer kaynaklar olarak kendi iç gücünü etkin kullandı.

PAYLAŞILAN ORTAK HEDEF!
Sonuç olarak her kurum, kendi hedefleri doğrultusunda kendi kaynaklarını etkin kullanmak için kendi yol, yöntem ve araçlarını bulacaktır. Liderlik; bu yolculukta hedefi, “paylaşılan ortak hedef” haline getirip tüm kuruma iletir, yolu netleştirir, kurumun ve kişilerin potansiyelini açığa çıkarır. Günü sonunda ben, biz’e dönüşür. Bu dönüşümü gerçekleştiren şirketler uzun erimde yolculuklarını başarıyla sürdürürler. Bunun ilk adımı “kurumsal farkındalıktır”. Sayın Genel Müdürün dediği gibi “Liderler; önderlik ederler, yol gösterirler, yol açarlar ama önde gitmezler. Birlikte ve beraber hareket ederler.” Ben’den, Biz’e dönüşme yolculuğunda farkındalığımızın artması dileğiyle, Sonraki sayımızda görüşene kadar hepinize sevgi ve saygılarım