2019 ‘KORUMACILIK VE YAVAŞLAMA’ YILI OLACAK

TİM’in 2019 İhracat Raporu’nda, “Dünya ekonomisinde yavaşlama ve korumacılık önlemleri mal ticaretindeki genişlemeyi de sınırlayacaktır. Buna bağlı küresel ihracat performansının 2017 ve 2018 yıllarının altında kalacağı öngörülmektedir.” deniliyor.

“Dünya ekonomisindeki büyümenin yavaşlamasına ve küresel talep artışındaki zayıflamaya bağlı olarak, emtia fiyatlarında durağanlık oluşabilir. 2019 yılında ABD, AB ve Çin’deki ekonomik büyümenin yavaşlayarak süreceği ve bu nedenle dünya ekonomisi büyümesini de aşağı çekecekleri beklenmektedir.” Okuduğunuz bu cümleler, Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) 2019 İhracat Raporu’ndan.

Türkiye’nin 2018 yılında168,1 milyar dolarlık ihracatla Cumhuriyet tarihi rekoru kırdığına dikkatin çekildiği TİM’in 2019 İhracat Raporu’nun ilk defa bu denli geniş kapsamla hazırlandığı ve “açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük yönteminden yararlanıldığı” belirtiliyor.

KÜRESEL BEKLENTİLER, FIRSATLAR VE RİSKLER
Raporun “2019’da Küresel Beklentiler, Fırsatlar ve Riskler” bölümünün “2019 Öngörüleri Fırsatlar ve Riskler” başlıklı kısmında şöyle deniliyor: “2019 yılında ABD Merkez Bankası faiz artışlarını sürdürecek olmakla birlikte sayısına ilişkin belirsizlik bulunmaktadır. Avrupa Merkez Bankası da genişlemeyi sona erdirmiştir. Bunlara bağlı olarak 2019 yılının ilk yarısında daha güçlü bir dolar, ikinci yarısında ise daha güçlü bir Avro beklenmektedir. Küresel mali piyasalarda faiz oranları bir miktar daha yükselecektir. Dünya ekonomisindeki büyümenin yavaşlaması ile zayıflaması beklenen talep artışı sonucu emtia fiyatlarında durağanlık oluşabilir. Ayrıca, petrol arzında azalmanın sürmesi ve talep artışının zayıflaması ana senaryosu içinde petrol fiyatlarının da 50-70 dolar arasında dalgalanması beklenmektedir.”

ABD VE AB İÇİN BÜYÜME ÖNGÖRÜLERİ

Bu varsayımlar çerçevesinde dünya ekonomisinin 2019 yılında yüzde 3,0 büyümesinin öngörüldüğü bölümde şu tahminler de kayda geçiriliyor: “Gelişmiş ülkelerdeki büyüme beklentisi ise yüzde 2,4’ten yüzde 2,1’e indirilmiştir. ABD’de yüzde 2,5 büyüme beklenmektedir. Avrupa Birliği’nde ise büyümenin yavaşlaması ve yüzde 2,0 olması beklenmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde büyümenin yine yüzde 4,4’e ineceği öngörülmektedir. Özellikle petrol ve emtia fiyatlarındaki eğilimler gelişmekte olan ülkelerde büyümeleri şekillendirecektir.”

KÜRESEL İHRACAT 2017’NİN GERİSİNDE KALABİLİR
Rapordaki söz konusu bölümün “Küresel Ticarette 2019 Öngörüleri Fırsatlar ve Riskler” başlıklı kısmı “Dünya mal ticaretinin 2019 yılında miktar olarak yüzde 3,6 genişlemesi beklenirken, petrol, emtia ve mal fiyatlarındaki durağanlaşma ile birlikte değer bazında yüzde 5 büyüyeceği ve 19,6 trilyon dolara ulaşabileceği öngörülmektedir.” ifadeleriyle başlıyor.

Ardından, “Dünya ekonomisinde yavaşlama ve korumacılık önlemleri mal ticaretindeki genişlemeyi de sınırlayacaktır. Buna bağlı küresel ihracat performansının 2017 ve 2018 yıllarının altında kalacağı öngörülmektedir.” cümleleri sıralanıyor.

DÜNYADA SERT İNİŞLER YAŞANABİLİR
“2019 yılında dünya büyümesi, yumuşak iniş olarak tarif edilen ve yüzde 3,0 olarak öngörülen büyüme performansı yerine, sert iniş olarak tarif edilen ve yüzde 2,0 olarak öngörülen bir büyüme performansı da sergileyebilir.” ihtimalinin dile getirildiği raporda
“Bu riskler, 2019 yılı için yüzde 5 olarak öngörülen mal ticareti büyümesini de yavaşlatabilecektir.” tespiti ortaya konuyor.

Rapora göre 2019’daki önemli riskler listesinin ilk sırasında “ABD’nin politika uygulamaları” geliyor. Ve bunlar “hem ABD içinde belirsizliklere” yol açıyor, hem de “dünya için öngörülebilirliği” azaltıyor.

ÇİN BÜYÜMEDE YÜZDE 6’NIN ALTINI GÖREBİLİR
Çin ekonomisindeki yavaşlamanın doğurduğu riskli durumun altının da çizildiği raporda Çin konusu şu bilgiler ve tahminlerle detaylandırılıyor: “Çin ekonomisi 2014 yılı başından itibaren kontrollü olarak ihracat ve yatırımlara dayalı büyümeden iç talebe dayalı ve daha dengeli bir büyümeye geçmektedir. Buna bağlı olarak yıllık ekonomik büyüme çift haneli rakamlardan yüzde 6,5’lara kadar inmiştir. Ancak ABD’nin başlattığı ticaret savaşları sonucu Çin’de büyümenin yüzde 6’nın da altına düşmesinden endişe edilmektedir. Çin’in daha yavaş büyümesi dünyanın geri kalanı için de önemli bir yavaşlama anlamına gelmektedir. Ancak anlaşma sağlanamaması halinde, ticaretin tamamını kapsayabilecek gümrük vergileri gündeme gelebilir.”

KORUMACI POLİTİKALAR YAYGINLAŞABİLİR
Dünyanın geri kalanının da kaydedilen trende uyarak “korumacı politikalar benimseyebileceğine” işaret edilen raporda şunlar vurgulanıyor: “Bu durum, 2019 yılında dünya ekonomisi ve ticareti önündeki en ciddi risk olarak karşımıza çıkmaktadır. Negatif senaryoda 2019 yılında mal ticareti için beklenen yüzde 5’lik büyüme de aşağı revize edilebilir. Birleşik Krallık ile AB arasında anlaşmasız bir ayrılık yaşanması, diğer önemli bir riski oluşturmaktadır. Jeopolitik riskler her yıl olduğu gibi dünya ekonomisi ve ticareti önünde risk oluşturmaya devam etmektedir. ABD’nin İran’a yönelik esnek enerji yaptırımlarında 6 aylık süre 1 Mayıs 2019 tarihinde dolacaktır. ABD’nin bu tarihten itibaren muafiyetleri kaldırması ve tam bir yaptırım uygulaması halinde siyasi gerginlikler artacaktır. Petrol ve enerji fiyatları da yükselecektir. Suriye, Yemen, Kuzey Kore, Ukrayna diğer jeopolitik risk alanlarıdır.”

ULUSLARARASI TİCARETTE TRUMP ETKİSİ
Raporun “ABD Politikaları, Ticari Korumacılık ve Çin Ekonomisi’ndeki Yavaşlama” bölümünde “ABD Başkanı Donald Trump’ın girişimleriyle ABD-Çin ekseninde gelişen ve sonuçları itibariyle dünyada tedirginlik yaratan, uluslararası ticareti zorlaştırıcı eylemlerin” 2019’da da devam etmesinin beklendiği açıklanıyor.

“Trump, sadece Çin mallarına ilave gümrük vergileri uygulamakla kalmamış, Başkan Obama döneminin sembollerinden olan ABD-AB Trans-Atlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) müzakerelerini de tartışmalı hale getirmiştir.” yargısı dikkatlere sunulup “Küresel ticaret serbestliğini riske eden bu tutum aralarında Türkiye’nin de bulunduğu birçok ülkenin ABD ile ticaretini olumsuz etkilerken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada hiçbir ülkenin tek taraflı olarak ticareti engelleyici adımlar atmaması gerektiğini vurgulamıştır.” bilgisi paylaşılıyor.

KORUMACILIK, KARŞI KORUMACILIĞI TETİKLİYOR
“Tepkilere rağmen Trump’ın bu politikasını sürdüreceğine ilişkin iki temel karine mevcuttur. Birincisi, söz konusu politikanın Trump tarafından, “Önce Amerika” söyleminin bir gereği olarak görülmesidir. 2019 başından itibaren bir sonraki dönem ABD başkanlık seçimi için gün sayılmaya başlanmıştır. 2018 Kasım’daki ara seçim sonuçlarını –Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğunu yitirse de- “Önce Amerika” söylemine verilen bir destek olarak nitelendiren Trump, uluslararası ticaretle ilgili tutumunu sürdürecektir. İkincisi, Trump’ın son iki yılda ABD istihdam rakamlarında meydana gelen pozitif yönlü değişmeyi doğrudan Çin ve diğer ülkelere karşı uyguladığı korumacılıkla ilişkilendirmesidir.” denilen raporda şu görüşlere yer veriliyor: “Korumacılık, karşı korumacılığı tetiklemektedir. Birbirlerinin pazarlarına girmekte zorlanan küresel ticaret devleri arasında 2019 boyunca gerilimin artacağı değerlendirilebilir. Söz konusu gerilimin, Kore Yarımadası üzerinde yeni bir karşılıklı meydan okumaya yol açabileceği şu an için öngörülmemekle birlikte, ABD’nin küresel askeri yapılanmasının ağırlık merkezini Avrupa-Atlantik alanından Asya-Pasifik alanına kaydırma çalışmalarının 2019 boyunca da devam edeceği göz ardı edilmemelidir.

ÇİN, UCUZ ÜRETİMDEN VAZGEÇTİ
Söz konusu alan, hem dünya ticaretinin hem de küresel askeri varlığın hızla yoğunlaşma alanı haline gelmektedir. Çin artık çok sayıda mal ve hizmeti ucuza üretme felsefesinden vazgeçmiş durumdadır. Dijital dönüşümün katma değer yaratan tarafı mutlaka etkili olmakta ancak konvansiyonel üretim elbette bu dönüşümde en çok acıyı çeken taraf olmaktadır. Dolayısıyla bu süreçte siyasi çalkantı olmaması adına devlet başkanının kendine ömür boyu süre verecek değişikliği yapmış olması da dikkat çekmektedir.”